پروتز یک طرفه زانو چیست؟

زمانی که غضروف مفصلی از بین رفته و استخوان ها در تماس با یکدیگر باشند، اما سایش هنوز در کل مفصل پخش نشده و فقط در ناحیه خاصی باشد، در آن ناحیه خاص (قسمت داخلی یا خارجی زانو) عمل جراحی باز صورت می گیرد که به آن پروتز جزئی زانو می گویند.پروتز جزئی زانو چیست؟

هرچه بیماری پیشرفت کند، آسیب مفاصل نیز افزایش می‌یابد و علاوه بر درد و محدودیت حرکات، پاها نیز دچار تغییر شکل می‌شوند. حتی اگر ساییدگی جزئی باشد، انجام کارهایی که نیاز به خم شدن زانو دارند همانند نشستن، بلندشدن و بالا رفتن از پله ها، بسیار دردناک و مشکل می شود.

گروه هدف این بیماری غالبا سالمند می باشند، پروتز جزئی برای بیماران 50-60 ساله ای که به کلسیفیکاسیون پیشرفته زانو در یک ناحیه جزئی مبتلا هستند این امکان را فراهم می‌کند تا به زندگی عادی و روزمره بدون درد خود بازگردند. یکی از مهمترین پیش نیازهای این عمل، سالم بودن منیسک، رباط‌های صلیبی خلفی و رباط‌های جانبی داخلی و خارجی در فرد بیمار می باشد.

پروتزهای جزئی زانو انواع مختلفی داشته که برای قسمت های داخلی و خارجی طراحی شده اند. بعضی از قطعات که از آنها به عنوان غضروف استفاده می شود، ممکن است ثابت یا متحرک باشند.

انتخاب نوع پروتز از طریق معاینه فیزیکی با اشعه ایکس و MRI صورت می گیرد و می بایست به فاکتورهایی نظیر سن، وزن و میزان فعالیت بیمار، توجه کرد.

برای چه افرادی مناسب است؟

استئوآرتریت یا کلسیفیکاسیون مفصل زانو یک اختلال دژنراتیو بوده که از قسمت های خاص مفصل (عمدتا بخش داخلی) شروع شده و در سراسر زانو پخش می گردد.

درصورتی که ساییدگی به کل مفصل سرایت کرده و باقی غضروف و مینیسک تخریب شده باشند، هیچ جایگزینی برای پروتز کامل زانو وجود نخواهد داشت. پروتز زانو زمانی مناسب است که ساییدگی در داخل یا خارج زانو بوده و هنوز کل مفصل را فرسوده نکرده باشد.

برا موفقیت عمل پروتز یک طرفه زانو می بایست بیشتر بافت های غضروف، منیسک و لیگامان ها سالم باشد. بیمارانی که دچار آرتریت روماتوئید و تخریب کل مفصل شده باشند، نمی‌توانند از پروتز جزئی استفاده کنند.

قبل از درمان پروتز برای مفصل زانو کدام روش درمانی قابل انجام است؟

یکی از مهمترین معیارهای تصمیم گیری برای انجام درمان در کل درمان های پروتز، سن بیمار است. زیرا مواد خارجی که در درمان ساییدگی مفصل استفاده میشود، متناسب با میزان و پیشرفت ساییدگی، دارای مدت زمانی معینی هستند.

زمان تخمینی بهبودی که به بیمار قبل از انجام درمان اعلام می شود، بستگی به عمر مکانیکی مواد ندارد، زیرا اغلب پروتزها عمری طولانی تر از انسان دارند.

بهترین رویکرد در در انتخاب روش مناسب به شرح زیر است:

تا جایی که ممکن است بیمار نباید تحت عمل جراحی قرار گیرد و می بایست با توجه به سن فرد و شرایط زندگی، گزینه های درمانی دیگری نظیر استراحت، دارو، ورزش، کنترل وزن، تزریق داخل مصلی، درمان های PRP و سلول های بنیادی در اولویت باشند. پس از ارزیابی درصورتی که درمان های خارجی و حتی جراحی بسته کاربردی نبود، می‌توان از روش های درمانی جراحی باز استفاده کرد.

مزایای پروتز یک طرفه در مقایسه با پروتز کل زانو

• در پروتز جزئی ساختار طبیعی مفصل یعنی منیسک، رباط های صلیبی قدامی و خلفی حفظ می شوند و از طرفی به هیچ عنوان مانعی برای درمانی های بعدی نیست.
• در این درمان بخش کمتری از زانو برش داده می‌شود، هرچه ضخم کوچکتر باشد درمان سریع‌تر است.
• مدت زمان بستری در پروتز کامل بیش از 3 روز است، درحالی که در پروتز جزئی حدود 2 روز می باشد.
• دوره نقاهت و بهبود پس از عمل پروتز جزئی بسیار کمتر بوده و بیمار درد کمتری را احساس می کند.

هدف

رها شدن بیمار از درد زانو و رفع محدودیت حرکتی ایجاد شده ناشی از کلسیفیکاسیون پیشرفته، هدف اصلی درمان پروتز یک طرفه زانو است. این درمان می‌تواند با سرعت بسیار بالایی تخریب مفصل را متوقف کند. با این روش روند ساییدیگی کند شده و حتی دیگر نیاز به پروتز کامل نخواهد بود.

پروتز جزئی زانو می‌تواند در محافظت از باقی مانده غضروف سالم، رباط و منیسک موثر باشد. بیماری که به کلسیفیکاسیون دچار شده است زندگی دردناکی را تجربه می‌کند، این امر موجب کم تحرکی بیمار و متعاقب آن افزایش وزنش می‌شود. هرچه وزن بیشتر باشد بار بیشتری به مفصل تحمیل شده و روند ساییدگی آن سرعت میابد.