نحوه ساخت پروتز مچ پا چگونه است؟ در چه مواقعی استفاده از پروتز مچ پا برای بیمار تجویز می شود؟ آمپوتاسیون به معنای قطع یک عضو به دلیل عفونت، تروما، عارضه پزشکی یا عوارض جراحی می باشد. از آمپوتاسیون به عنوان یک اقدام جراحی جهت کنترل درد یا کنترل پیشرفت بیماریهای بدخیم در اندام آسیب دیده استفاده می شود. قطع عضو به دلایل متعددی همچون آترواسکلروز، دیابت، ناهنجاری های مادرزادی، تومورهای اندام، نکروز، آسیبهای مختلف -مثل اندام له شده زیر اجسام سنگین، آسیب در تصادفات، زخم چاقو، تیر اندازی یا گاز گرفتگی توسط حیوانات وحشی- و عفونت های غیرقابل کنترل صورت می گیرد. قطع عضو انواع مختلفی دارد و یک نوع از آن، قطع عضو سایم می باشد. در این مطلب به معرفی قطع عضو سایم و پروتز سایم می پردازیم.
مرکز تخصصی پروتز پا کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید
قطع عضو سایم (Syme’s Amputation) چیست؟
قطع مچ پا یا قطع عضو سایم (Syme’s Amputation) نوعی روش اصلاح شده جهت قطع پا از مفصل مچ است. تروما به جلوی پا در صورت وجود خون رسانی خوب به پاشنه و مچ، اندیکاسیون اصلی این عمل است. گسترش عفونت، گانگرن بالشتک پاشنه، ایسکمی پیشرفته و پای نوروتروپیک در غیاب حس در پاشنه، کنترااندیکاسیون های آمپوتاسیون سایم می باشند. این نوع قطع عضو امکان تحمل وزن در قسمت های باقی مانده پا را ایجاد می کند؛ به این معنی که فرد می تواند وزن خود را در پایین پا قرار داده و قادر به راه رفتن در فواصل کوتاه یا ایستادن زیر دوش بدون کمک پروتز اضافی باشد.
معایب این نوع قطع عضو این است که تولید پروتزی که از نظر زیبایی نیز مناسب باشد، دشوارتر است. در این نوع قطع عضو گزینه های کمتری برای پای مصنوعی وجود دارد. همچنین در قطع عضو به روش سایم، اگر پروتز دقیقا زیر ناحیه قطع عضو قرار بگیرد، منجر به ایجاد تفاوت ارتفاع بین پای سالم و پای قطع شده می شود. این موضوع باید هنگام ساخت پروتز مد نظر قرار بگیرد.
پروتز (prosthesis) چیست؟
به وسیلهای گفته می شود که جایگزین یک قسمت از دست رفته از بدن می شود. گرچه وسایل مصنوعی در قسمت های مختلفی از بدن به کار می روند، ولی در ارتوپدی منظور از پروتز بیش تر اندام مصنوعی می باشد. پروتز پا می توانند یک، دو یا چند قسمتی باشند و بین آن ها مفصل متحرک وجود داشته باشد. ممکن است پروتزهای چند قسمتی دارای موتوری باشند که با دستور فرد حرکت می کند. بالاترین قسمت پروتز یا اندام مصنوعی به شکل کاسه می باشد و سوکت (socket) نام دارد. به پایین ترین قسمت باقی مانده اندام نیز استامپ (stump) گفته می شود که درون سوکت فرو می رود تا به وسیله آن اندام مصنوعی به بدن وصل شود. سوکت باید با بخش تحتانی اندام یا همان استامپ مطابقت داشته باشد؛ از این رو در پروتز سایم سوکت می تواند اندکی حجیم نیز باشد.
مراحل ساخت پروتز مچ پا
مرحله اول ساخت پروتز سایم
با استفاده از گچ پاریس، یک قالب ساخته میشود و تا زیر زانو گسترش می یابد و بخش انتهایی (دیستال) آن بسته می شود. این قالب یک مدل دقیق از پا ارائه می دهد. به علاوه از مواد خاصی نیز برای برجستگی های استخوانی و نقاط حساس استفاده می شود. در ادامه لندمارک های استخوانی روی قالب علامت گذاری می شوند. این قالب در دمای ۱۴۰ درجه فارنهایت کاملا خشک شده و توسط نوعی پلاستیک خاص پوشانده می شود تا قالب به مدل نچسبد.
مرحله دوم ساخت پروتز سایم
قالب ساخته شده توسط پارچه ها و استاکینت های مخصوص پوشانده می شود و یک لایه پلی وینیل الکل به صورت کیسه در داخل مدل قرار می گیرد. این کیسه محکم در داخل قالب کشیده شده، سر پروگزیمال آن باز مانده و سر دیستال آن بسته می شود. سپس پلاستیک رزین از انتهای باز کیسه ساخته شده از پلی وینیل الکل ریخته می شود و وارد لایه های استاکینت می شود. این کار با ماساژ دادن پلاستیک درون کیسه تسهیل می شود. پس از آن تمام ترک های موجود در مدل پر می شوند و مدل هواگیری می شود. سپس سر باز کیسه گره زده می شود و رزین در درمای ۱۳۰ تا ۱۴۰ درجه فارنهایت سفت می شود. ساخت نهایی نیز در دمای ۲۵۰ درجه فارنهایت و به مدت بیست دقیقه صورت می گیرد.
مرحله سوم ساخت پروتز سایم
بعد از آماده شدن کامل قالب، سایز و ارتفاع مناسب پا اندازه گیری می شود. سپس بر روی مدل تغییرات مناسب جهت زاویه، سایز و ارتفاع صورت می گیرد و مراحل نهایی شروع می شود. در اینجا ابتدا فضاهای خالی پروتز توسط رزین و مواد مخصوص کاملا پر می شود؛ سپس دوباره چند لایه استاکینت و پارچه شیشه ای به قالب اضافه می شود. قالب در دمای بالا گرم می شود و ورودی های قالب حین گرم شدن، در اندازه های مناسب اصلاح می شوند. لبه های اضافی پروتز نهایتا بریده شده و مُهر و موم می شوند تا هوا نتواند به الیاف پنبهای درون قالب نفوذ کند. در نهایت یک نوار چرمی در پشت پروتز قرار می گیرد و پروتز آماده نصب می شود.
اهداف ساخت پروتز سایم یا پروتز مچ پا
مهم ترین هدف از ساخت پروتز قطع مچ پا برقراری مجدد عملکرد حرکتی و توانایی ایستادن بر روی اندام تحتانی است. پروتز باید طوری طراحی شود که فرد با صرف کم ترین میزان انرژی توانایی استفاده از اندام را داشته باشد.
پروتز های مناسب با توزیع درست فشار در حین تحمل وزن، از تجزیه بافت نرم باقی مانده جلوگیری می کنند. همچنین میزان فشار وارده بر پوست را کاهش می یابد. پروتز مناسب از ایجاد مشکلات پوستی، عصبی و استخوانی برای فرد جلوگیری می کند.
مراقبت از پروتز سایم
مراقبت از پروتز مچ پا چگونه است؟ جوراب ها و غلاف های پروتز باید طبق دستور شرکت سازنده پروتز شست و شو داده شوند. سوکت های مصنوعی پروتز در صورت لزوم با آب گرم و صابون یا الکل پاک شوند. هر روز نیز باید جوراب های تمیز پوشیده شوند.
مرکز تخصصی پروتز پا کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید