چشم مصنوعی با قابلیت بینایی

بینایی یکی از با ارزش ترین نعمت های خداوند است. نعمتی که متاسفانه بسیاری از افراد ارزش آنرا درک نمی کنند. امروزه هر ساله عده زیادی از مردم جهان به دلایل متعددی از جمله بیماری، جنگ، سوانح مختلف، درگیری و موارد دیگر بینایی یک یا هر دو چشم خود را از دست می دهند. البته چشم پزشکان و متخصصان نیز با ابداع تکنیک ها و روش های جدید سعی دارند تا حد امکان انواع بیماری های چشم را درمان کنند. اما برای بسیاری از افرادی که مجبور به تخلیه چشم شده اند، در حال حاضر یکی از راه هایی که منجر به حفظ زیبایی صورت و پر کردن جای چشم تخلیه شده است، استفاده از پروتز چشم مصنوعی است.

پروتز چشم یا چشم مصنوعی جایگزین چشم از دست رفته می شود و از مواد مختلفی ساخته می شوند. تاکنون این پروتزها غیر از زیبایی ظاهری فرد، کمکی به بهبود بینایی وی نمی کردند و عملا به عنوان یک جسم خارجی در کاسه چشم، قرار می گرفتند. اما اگر تکنولوژی به کمک ما بیاید و پروتزهای مصنوعی چشم ساخته شوند که به افراد امکان دیدن را بار دیگر بدهند، چه؟ به عبارت دیگر آیا ساخت چشم مصنوعی با قابلیت دیدن میسر است؟ خوشبختانه پاسخ دانشمندان به این پرسش ها مثبت است.
اما چنین چیزی چگونه میسر است و آیا افرادی که کاسه چشم شان تخلیه شده، چگونه ممکن است در اینده بار دیگر از طریق همان کاسه چشم خالی شده، بتوانند دنیای اطراف را ببینند؟

آینده چشم مصنوعی

حتما تاکنون سریال ها و فیلم های علمی – تخیلی مختلفی را تماشا کرده اید. فیلم ها و سریال هایی که هر کدام به نوعی دنیای آینده را پیش بینی می کنند. یکی از موارد جالبی که در برخی از این داستان ها بر می خوریم، ساخت چشم های بیونیک (bionic eye) است. چشم هایی مصنوعی شبیه به چشمان ما انسان ها ولی با قابلیت بینایی و حتی فراتر از آن. از سریال مرد شش میلیون دلاری که در دهه ۱۹۷۰ ساخته و پخش شد (The Six Million Dollar Man) تا فیلم هایی مانند ترمیناتور (Terminator) و یا تور (Thor).
در چنین فیلم ها و سریالهایی به خوبی می توانیم دنیای آینده ای را مشاهده کنیم که دانش به حدی از پیشرفت رسیده که امکان ساخت چشم های مصنوعی با قابلیت دید کامل انسان، وجود دارد و این پروتزهای چشمی پیشرفته حتی برای ربات ها نیز قابل استفاده هستند.

اما اینها فقط تخیل نیست بلکه امروزه دانشمندان و چشم پزشکان برجسته ای که در این زمینه تحقیق می کنند، از ساخت چنین سیستم هایی می دهند که در آینده نزدیک به افراد نابینا کمک می کنند تا بار دیگر بینایی خود را بدست بیاورند. هر چند که ممکن است این بینایی همانند روز اول نباشد. بازسازی کامل چشم و یا ساخت چشم مصنوعی که بتواند همانند چشم طبیعی ببیند و سیگنال ها را به مغز ارسال کند، یکی از آرزوهای بشر بوده است. خوشبختانه در حال حاضر این امکان در حال فراهم شدن است.

ساختار چشم

چشم انسان مسئول بینایی در بدن است. انسان جزو بهترین و پیشرفته ترین چشمها را در میان موجودات زنده در اختیار دارد. چشم نورهای تابیده شده به آنرا تبدیل به سیگنال های بینایی کرده و به مغز ارسال می کند. اگر در این میان، اختلالی در مسیر بوجود بیاید و هر یک از سه بخش مسئول بینایی در بدن انسان دچار آسیب شوند، بینایی فرد دچار مشکل می شود. این سه بخش عبارتند از:

• چشم
• عصب های بینایی
• بخش بینایی در مغز

پروتز چشمی جایگزین چشم طبیعی می شود. چشم انسان بصورت طبیعی بخش های مختلفی دارد که در کنار یکدیگر امکان دریافت سیگنال های بینایی و ارسال آنها به مغز را فراهم می کنند. بسیاری از مردم تصور می کنند کاسه چشم انسان تنها از عنبیه، قرنیه و پوسته تخم مرغی شکل و عصب های بینایی تشکیل شده در صورتی که کاسه چشم شما در حدود ۲۲ بخش مختلف دارد.
البته بسیاری از عارضه ها و بیماری های چشم مربوط به آسیب دیدن و یا بروز مشکلات مختلف در نواحی عنبیه، قرنیه، عدسی چشم، زجاجیه و یا شبکیه است. در مجموع ساختار چشم انسان به چند بخش تقسیم می شود که هر یک نیز شامل زیرمجموعه هایی می شوند:

در حال حاضر برای بسیاری از افرادی که دچار مشکل قرنیه شده اند، امکان پیوند قرنیه وجود دارد و در مواردی با کمک جراحی می توان بسیاری از افرادی که دچار برخی مشکلات و بیماری های چشم شده اند، کمک کرد و بینایی آنها را حفظ کرد. اما برای کسانی که بهر دلیلی کل ناحیه چشم خود را از دست داده اند، تاکنون درمانی پیدا نشده بود ولی دانشمندان امیدوارند که بزودی بتوانند به ساخت چشم های مصنوعی که با داشتن ساختاری مشابه ساختار چشم طبیعی بتواند سیگنال های بینایی را به مغز برساند، نزدیک شوند. به عبارت بهتر چشم مصنوعی با قابلیت بینایی. در صورتی که این امر میسر شود، به این ترتیب دیگر افراد نابینا می توانند با نصب و استفاده از پروتزهای چشم مصنوعی در آینده، بار دیگر جهان اطراف خود را ببینند و مشکل نابینایی آنها برطرف شود.

در این راستا حتی علم نانوتکنولوژی نیز به کمک دانشمندان آمده و امید می رود که با کمک این علم در آینده ای نه چندان دور دانشمندان بتوانند چشم های مصنوعی پیشرفته ای شبیه چشم های انسان تولید کرده و در کاسه چشم افراد نابینا نصب کنند.