از معدود عوارض دیابت، نابینایی یا کوری چشم می باشد که در این مطلب به طور کامل به شرح آن خواهیم پرداخت.
عدم کنترل دیابت احتمال نابینایی را افزایش می دهد. از جمله عوارض چشمی بیماری دیابت، وارد آمدن آسیب به عروق خونی شبکیه می باشد که از آن به عنوان تینوپاتی دیابتی یاد می شود. از سایر اثرات دیابت بر چشم، می توان به خونریزی در زجاجیه و شبکیه و ورم مرکز بینایی چشم اشاره نمود که نهایتا نابینایی یا کم بینایی را به همراه خواهد داشت. با ما در ادامه همراه باشید تا بیشتر با دلیل کوری چشم دیابتی آشنا شوید.
پیش از هر چیز قصد داریم به شرح بیماری دیابتی بپردازیم تا پس از آشنایی با آن، عوارض این بیماری بر چشم را ذکر کنیم. بیماری دیابت را می توان نوعی اختلال در متابولیسم بدن دانست که در طی آن به دلیل عدم تولید کافی انسولین یا عدم وجود گیرنده انسولین به تعداد لازم، قند وارد سلول های بدن نشده که این امر سبب افزایش قند در خون خواهد شد. این بیماری خطرناک بوده و عوارض متعددی نظیر نارسایی کلیوی، بیماری قلبی، نابینایی و قطع عضو را به همراه خواهد داشت. البته با مصرف دارو، انجام ورزش روزانه و داشتن رژیم غذایی سالم، می توان به کنترل این بیماری کمک نمود. عدم کنترل قند در طول زمان، منجر به تشکیل بافت های غیر معمول در شبکیه خواهد شد که با ایجاد تورم در شبکیه، بینایی را کاهش خواهند داد.
انواع عوارض چشمی دیابت
در این بخش به شرح انواع عوارض چشمی دیابت خواهیم پرداخت تا در صورت مواجه شدن با هر یک از آن ها، سریعا درمان را آغاز کرده و از کوری چشم دیابتی پیشگیری نمایید.
رتینوپاتی دیابتی
یکی از مخرب ترین عوارض چشمی دیابت، رتینوپاتی دیابت می باشد که بر شبکیه چشم اثر خواهد گذاشت. به طور معمول این بیماری با علائم بارزی همراه نبوده، اما در صورت خونریزی، فرد با تاری دید و لکه هایی در چشم مواجه خواهد شد که حتی سبب کوری چشم دیابتی نیز خواهد شد. از جمله موارد تشدید کننده این بیماری، می توان به حاملگی و افزایش فشار خون اشاره کرد. برداشتن زجاجیه، لیزر درمانی یا جراحی لیزر در درمان رتینوپاتی دیابتی موثر خواهد بود. البته عدم کنترل این بیماری و پیشرفت آن، منجر به نابینایی در فرد خواهد شد.
آب مروارید
افراد مبتلا به دیابت حدود 2 تا 4 برابر افراد سالم در معرض ابتلا به آب مروارید هستند. شایان به ذکر است که این بیماری در افراد مبتلا به دیابت زیر ۴۰ سال، حدود ۱۵ تا ۲۵ برابر افزایش می یابد. از عوارض ابتلا به آب مروارید در بیماران دیابتی، می توان به تاری دید اشاره نمود. درمان آب مروارید با تعویض عدسی طبیعی با عدسی مصنوعی امکان پذیر می باشد.
تغییراتی در نزدیک بینی و دور بینی
افزایش قند خون و عدم کنترل آن بر نزدیک بینی و دور بینی فرد اثر خواهد گذاشت. قطعا کنترل قند خون از بروز این عارضه پیشگیری خواهد کرد.
فلج شدن عضلات چشم
از آن جایی که در بیماران دیابتی، احتمال درگیری عصب، عضلات و صدمه دیدن و فلج شدن آن ها وجود دارد، فرد با افتادگی پلک، لوچی و دوبینی مواجه خواهد شد. در صورت روبه رو شدن با این عارضه نگران نباشید، زیرا می توان این آسیب و صدمات را ترمیم نمود و معمولا پس از ۴ الی ۶ هفته بهبودی حاصل می شود.
آب سیاه
برخی مواقع رشد رگ های خونی جدید در شبکیه، جریان طبیعی مایعات به خارج چشم را دچار اختلال می کنند که سبب افزایش فشار داخل چشم و نهایتا آب سیاه خواهد شد.
پیشگیری از عوارض چشمی دیابت
بهترین روش های پیشگیری از عوارض چشمی دیابت و کوری چشم دیابت عبارتند از:
کنترل دقیق و مرتب قند خون
در صورت تشخیص دیابت توسط پزشک، حداقل سالی یک بار به چشم پزشک مراجعه نمایید و تحت معاینه کامل قرار گیرید.
از انجام فعالیت هایی که منجر به بالا رفتن فشار خون می شود خودداری نمایید.
مرتبا قند خون، فشار و کلسترول را چک نمایید و آن ها را کنترل کنید تا عوارض چشمی دیابت کاهش یابند.
از استعمال دخانیات و سیگار خودداری کنید.
با رتینوپاتی دیابتی بیشتر آشنا شوید
لایه حساس به نور در پشت چشم که سبب تبدیل نور به سیگنال های الکتریکی می شود، شبکیه نام دارد. سیگنال های الکتریکی پس از ارسال به مغز، تبدیل به تصاویری که می بینیم خواهند شد. تامین خون مورد نیاز شبکیه از طریق عروق خونی و ظریف صورت می گیرد. همان طور که گفته شد، یکی از عوارض دیابت، رتینوپاتی دیابتی می باشد که در آن افزایش قند خون موجب آسیب به شبکیه خواهد شد. لازم به ذکر است که عدم درمان این بیماری، می تواند سبب نابینایی در فرد شود. البته چندین سال زمان می برد تا رتینوپاتی سبب آسیب به بینایی شود.
معمولا در مراحل اولیه ابتلا به رتینوپاتی دیابتی، فرد علائمی را مشاهده نکرده و قادر به تشخیص این بیماری نخواهد بود، اما در صورت پیشرفت این بیماری، فرد با علائم زیر مواجه خواهد شد.
مشاهده رشته های سیاه کدر جلوی چشم
تاری دید و کاهش بینایی
موج دار بودن تصاویر
عدم درک رنگ ها و اختلال در احساس آن ها
نقاط کور یا تاریک در میدان دید
مراحل رتینوپاتی دیابتی
بالا بودن مداوم سطح قند خون و عدم کنترل آن، سبب آسیب به عروق خونرسانی شبکیه خواهد شد که این بیماری ۳ مرحله زیر را طی می کند:
مرحله اول
در مرحله اول رتینوپاتی دیابتی در دیواره رگ های خونی پشت چشم، برآمدگی های کوچکی ایجاد می شود که تست خون به میزان اندک را به همراه دارد. در افراد مبتلا به دیابت، این مرحله بسیار شایع می باشد. با وجود این که فرد با خطر افزایش مشکلات بینایی در آینده مواجه است، اما در این مرحله بینایی فرد دچار آسیب نخواهد شد. بنابراین درمان ضرورتی نداشته و تنها به جهت پیشگیری از تشدید مشکل، مراجعه منظم به پزشک توصیه می شود. در صورت تحت تاثیر قرار گرفتن هر دو چشم، احتمال ضعف بینایی افزایش خواهد یافت.
مرحله دوم
در مرحله دوم رتینوپاتی دیابتی، تغییرات تشدید شده و عوارضی نظیر خونریزی در شبکیه بروز می کند. در طی مواجه شدن با عوارض گفته شده، در نهایت بینایی فرد دچار مشکل شده و مراجعه به پزشک به صورت منظم ضرورت می یابد.
مرحله سوم
در این مرحله به دلیل تشکیل بافت اسکار و رگ های خونی جدید، فرد با خونریزی در شبکیه چشم مواجه خواهد شد. خطر از دست دادن بینایی و کوری چشم دیابتی در این مرحله، بسیار بالا می باشد. در صورت از دست دادن بینایی در طی این بیماری، بازیابی آن امکان پذیر نبوده و فرد در صورت تمایل می تواند ازپروتز چشم مصنوعی استفاده کند.
درمان رتینوپاتی دیابتی
در صورتی که پزشک رتینوپاتی دیابتی را تشخیص دهد، درمان آن ضرورت می یابد. در تمامی مراحل ذکر شده این بیماری، کنترل و مدیریت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. همان گونه که در بالا به این نکته اشاره شد، کنترل قند خون در مراحل اولیه رتینوپاتی دیابتی، از ایجاد مشکلات بینایی پیشگیری خواهد کرد. در مراحل پیشرفته تر این بیماری و در صورت تحت تاثیر قرار گرفتن بینایی، کنترل قند خون تنها از بدتر شدن وضعیت جلوگیری می نماید. به طور کلی درمان های اصلی رتینوپاتی دیابتی پیشرفته، شامل موارد زیر می شوند:
لیزر درمانی
تزریق دارو داخل چشمی
جراحی
در صورتی که پیش از وارد شدن آسیب شدید به شبکیه درمان را آغاز کنید، می توان از کوری چشم دیابت پیشگیری کرد. لازم به ذکر است که این روش ها تنها به درمان اختلالات بینایی کمک می کنند، اما قادر به بازگرداندن بینایی از دست رفته نخواهند بود. اگر رتینوپاتی منجر به کوری چشم دیابتی شود، می توان از پروتز چشم مصنوعی استفاده کرد.
تهیه پروتز چشم مصنوعی
در صورتی که بیماری دیابت سبب از دست دادن بینایی فرد و کوری چشم دیابت شود، جهت تهیه پروتز چشم مراجعه به یک مرکز ساخت پروتز معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از این کلینیک ها، کلینیک کاویان طب می باشد که ساخت پروتز چشم توسط متخصصین با سابقه صورت می گیرد. از ویژگی های پروتز چشم ساخته شده در این کلینیک، می توان به طبیعی بودن ظاهر پروتز چشم، سبک و راحت بودن آن و ساختار ظریف و استاندارد اشاره نمود. بنابراین با آسودگی خاطر پروتز چشم مصنوعی را از این کلینیک تهیه نمایید و به بازگرداندن زیبایی ظاهری چشم خود کمک کنید.
نتیجه نهایی
یکی از شایع ترین بیماری هایی که امروزه بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند، دیابت می باشد. سهل انگاری در درمان این بیماری و پیشرفت آن عوارض جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت. از عوارض چشمی دیابت می توان به رتینوپاتی دیابتی، آب مروارید، آب سیاه و … اشاره نمود که عدم درمان به موقع آن ها حتی ممکن است سبب کوری چشم دیابتی شود. کنترل قند خون به طور چشمگیری عوارض ناشی از دیابت را کاهش خواهد داد، اما در صورت پیشرفته شدن این بیماری و از دست دادن بینایی چشم، می توان بهترین پروتز چشم را از کلینیک کاویان طب تهیه نمود.