خار پاشنه چیست؟ علائم و درمان آن چگونه است؟

خارپاشنه چیست؟ این عارضه در واقع یک زائده‌ی استخوانی است که در نتیجه رسوب غیرطبیعی کلسیم ایجاد شده و زیر استخوان پاشنه‌ی پا در نزدیکی مفاصل شکل می‌گیرد. گاهی خارپاشنه را می‌توانید در قسمت زیر پا ببینید و یا احساس کنید. خارپاشنه‌ها شکل‌های مختلفی مانند تیز، قلاب مانند و یا قفسه‌ای شکل دارند که ممکن است در برخی افراد دردناک و در برخی دیگر بدون درد باشند. بیماران غالباً خارپاشنه پا را با عارضه دیگری به نام التهاب رباط کف پا (التهاب پلانتار فاسیا) اشتباه می‌گیرند. این بیماری نوعی التهاب گروه بافت‌های پا است که در آن، نوار بافتی کشیده شده از سینه پا تا پاشنه (پلانتار فاسیای ایجاد کننده قوس کف پا) ملتهب و منجر به درد کف پا و پاشنه پا می‌شود.

بسیاری از افراد هیچ‌گاه متوجه وجود خارپاشنه نمی‌شوند. 70 درصد افراد مبتلا به التهاب پلانتر نیز پس از انجام عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس، متوجه وجود خارپاشنه در پای خود می‌شوند. به نظر می‌رسد که خارپاشنه زمانی ایجاد می‌شود که بدن پس از آسیب‌های مکرر ناشی از وجود استخوان اضافی در محل آسیب‌دیدگی، در تلاش برای ترمیم خود است. التهاب پلانتر یکی از عوارض ناشی از آسیب‌دیدگی و تروما است. با اینکه خارپاشنه اغلب در دوران میانسالی افراد ایجاد می‌شود، گروه‌های سنی دیگر نیز به این عارضه مبتلا می‌شوند. در ادامه به علت بروز خارپاشنه، علائم و درمان درد آن خواهیم پرداخت.

در مرکز تخصصی ساخت کفی طبی کاویان کلینیک متخصصین با ارزیابی دقیق کف پا، بهترین راه درمان، متناسب با مشکل بیمار را ارائه می نمایند. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید.

علت بروز خار پاشنه

در صورتی که نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا به طور مداوم به استخوان پاشنه فشار بیاورد، با گذشت زمان یک زائده‌ی استخوانی در محل اتصال این دو به‌ یکدیگر تشکیل می‌شود. وارد شدن فشار به استخوان پاشنه توسط نوار فاسیت‌پلانتار، عمدتاً به خاطر عملکرد غیرطبیعی پا و یا به خاطر وضعیت بد قرارگیری پا (در هنگام ایستادن یا راه رفتن و..) است. در واقع، همان دلایلی که موجب التهاب فاسیت‌پلانتار و درد کف پا می‌شوند، نهایتاً به شکل گیری خارپاشنه منجر خواهند شد. این دلایل عبارتند از:

• وضعیت بد قرارگیری پا در هنگام ایستادن یا راه رفتن: در صورتی که پای شما بیش از حد به داخل یا خارج چرخش داشته باشد، بافت نرم موجود در کف پا بیش از حد تحت فشار قرار گرفته و کشیده خواهد شد که این مسئله باعث درد و التهاب در کف پا می‌شود.
• گرفتگی عضلات: گرفتگی و عدم انعطاف‌پذیری عضلات ساق پا، موجب وارد شدن فشار بیش از حد به نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا خواهد شد.
• پوشیدن کفش نامناسب: این امر موجب می شود به خوبی از قوس کف پا پشتیبانی نشود و فشار‌های وارد شده به کف پا به درستی جذب نشود.
• راه رفتن روی سطوح سخت: راه رفتن با پای برهنه روی سطوح سخت مانند سیمان یا کاشی، می‌تواند موجب تشدید درد پاشنه شود.
• داشتن اضافه وزن
• تمرینات ورزشی: مانند دویدن، پیاده‌روی، رقص باله و رقص هوازی
• تحلیل رفتن چربی‌های کف پا در اثر افزایش سن
• ایستادن بیش از حد
• افزایش سطح فعالیت
• قوس زیاد کف پا و یا قوس کم کف پا
• مشکلات مربوط به کمر

کفی طبی: ویژگی‌ انواع کفی طبی کفش

علائم و نشانه‌های خار پاشنه

از نشانه ها و علائم خارپاشنه پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شروع تدریجی درد از زیر پاشنه و انتشار آن در کف پا
• احساس درد و التهاب در زیر پاشنه یا درون آن
• احساس درد شدید در هنگام برداشتن اولین قدم‌ها در صبح و بعد از بیدار شدن از خواب
• احساس درد و خشکی در کف پا هنگام برداشتن اولین قدم‌ها بعد از نشستن به مدت طولانی
• تشدید درد پاشنه پا در طول روز
• احساس خستگی شدید در پاها در پایان روز
• احساس درد در زیر پاشنه‌ی پا هنگام راه رفتن روی سطوح سخت

ساخت کفی طبی سفارشی و نحوه قالب گیری از کف پا

تشخیص خار پاشنه

عمدتا تشخیص به کمک معاینه و آزمایشات تصویربرداری خار پاشنه انجام می‌شود که معمولا پس از سوال در مورد سوابق پزشکی بیمار، گرفتن شرح حال او و انجام معاینه‌ فیزیکی، ابتلا به خار پاشنه قابل تشخیص است. البته در صورتی که دکتر معالج به مشکلات کمر شک داشته باشد، باید نوار عصب و عضله انجام شود.

معاینه بیمار خارپاشنه جهت پیشگیری و درمان شامل موارد زیر می‌شود:

• ارزیابی قدرت عضلات پا
• ارزیابی دامنه حرکتی پا
• بررسی وضعیت قرارگیری پا (در هنگام ایستادن یا راه رفتن)
• ارزیابی نحوه‌ی راه رفتن بیمار
• ارزیابی توانایی و تحمل بیمار در حین انجام تست تحریک درد

در صورتی که شخص به خار پاشنه دچار شده باشد، می‌توان این زائده‌ی  استخوانی را در تصاویر ساده‌ی  رادیوگرافی مشاهده کرد، اما التهاب فاسیت پلانتر در این تصاویر قابل رویت نیست و این مورد در تصاویر اولتراسوند که از بافت نرم پا گرفته می‌شود، قابل رویت خواهد بود.

درمان خار پاشنه چیست

برنامه‌ی درمانی هر بیمار با توجه به وضعیت و شرایط او متفاوت می‌باشد که شامل ترکیب تعدادی از روش‌های درمانی است که در ادامه شرح خواهیم داد.

استراحت

با استراحت می‌توان به کاهش علائم کمک کرد. فعالیت‌هایی که باعث تشدید بیماری و علائم می‌شوند، باید متوقف شوند. با این حال، ممکن است شناسایی این فعالیت‌ها کار ساده‌ای نباشد؛ زیرا معمولا درد و علائم، چندین ساعت یا حتی چند روز بعد از انجام فعالیت‌ها به وجود می‌آیند.

استفاده از کمپرس سرد

سرما بافت ملتهب پاشنه را تسکین می‌دهد. یک روش این است که پارچه‌ای را دور کیسه یخ بپیچید و آن را روی پاشنه قرار دهید. همچنین می‌توانید کمپرس‌های سردی مانند پک ژل یا پوشش سرد پا‌ را از داروخانه تهیه کنید و روی پا بگذارید. این پک‌ها را باید در فریزر نگهداری و سپس دور پا و مچ پا بچیپید و آن را پس از 10 دقیقه باز کنید. بسته به شرایط بیمار، باید 3 بار در طول روز و یا هر یک ساعت یک بار از کمپرس سرد استفاده نماید. روش دیگر این است که پا را روی یک بطری آب سرد یا منجمد بچرخانید که این درمان از درمان های خانگی خارپاشنه محسوب می شود. از دیگر درمان های خانگی در طب سنتی درمان با پیاز معرفی شده که این درمان ها بستگی به شرایط بیمار دارد که در برخی مواقع کاملا بی تاثیر خواهند بود.

استفاده از کفی و کفش طبی

تحقیقات نشان داده‌اند در مواردی که درد پاشنه بر اثر مشکلات بیومکانیکی ایجاد شده، موثرترین روش درمانی استفاده از کفی‌های طبی است. این کفی‌ها با استفاده از اسکن کف پا که از پا گرفته می‌شود، تهیه شده و برای کاهش فشار وارده بر کف پا و بازیابی راستای صحیح پا و در نتیجه عملکرد طبیعی مفاصل، تجویز و به طور سفارشی ساخته می‌شوند. در مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک اسکن کف پا با استفاده از پیشرفته ترین دستگاه ها صورت می گیرد تا اطلاعات بدست آمده جهت تهیه کفی های طبی دقیق و کامل باشد.

کفش راحت و اندازه، فشار روی خارپاشنه پا که تولید درد و ناراحتی می‌کند را کاهش می‌دهد. در صورتی که درچار خارپاشنه شده‌اید، توصیه‌های زیر را هنگام خرید کفش مناسب برای خارپاشنه در نظر بگیرید:

• پاشنه محکم: پشت کفش باید محکم باشد تا بتواند از پاشنه محافظت کند و از چرخش رو به داخل یا خارج پا جلوگیری کند.
• انعطاف پذیری متوسط: کفش نباید به راحتی خم شود؛ باید خمی تدریجی داشته باشد تا هنگام خم شدن پا مقاومت مناسبی از خود نشان دهد.
• پاشنه با بلندی اندک: کفی یا کفشی که پاشنه آن اندکی (کمتر از یک اینچ) بلند باشد، فشار را از روی پاشنه دردناک برمی‌دارد.

ساخت کفی طبی با اسکن کف پا در تهران

انجام ورزش و حرکات کششی

کشش کف پا و عضلات ساق پا برای کاهش درد پاشنه و بهبود عملکرد پا و کاهش فشار وارده با فاسیت‌پلانتار بسیار ضروری است. افزایش قدرت عضلانی پا نیز موجب می‌شود که فشار کمتری به فاسیت‌پلانتار وارد شود. انجام حرکات کششی قبل و بعد از جلسات تمرینی از اهمیت زیادی برخوردار است. توصیه ما این است که در ابتدای تمرین خود، اول کمی ‌بدن خود را گرم کنید و سپس حرکات کششی را انجام دهید. برخی از حرکات کششی شامل موارد زیر می‌شوند:

خم کردن پا

برای انجام این حرکت باید:

1. بنشینید و پاها را روی هم بیاندازید.
2. پنجه پا را با دست بگیرید و آن را به طرف قفسه سینه بکشید. 30 ثانیه در این حالت بمانید و سپس پا را رها کنید.
3. این حرکت کششی را 5 بار برای یک پا تکرار کنید، سپس پای دیگر را رو بیاندازید و کشش را برای این پا هم انجام دهید.

کشش ساق پا

برای انجام این حرکت نیز باید:

1. رو به ‌روی دیوار بایستید و به اندازه یک بازو از آن فاصله بگیرید.
2. یک پا را اندکی جلوی پای دیگر گذاشته و به جلو خم شوید؛ سپس دست‌ها را تقریباً در ارتفاع شانه، روی دیوار بگذارید.
3. زانوها را خم کنید و مفصل‌های ران را اندکی به جلو فشار دهید تا کشش را در ساق پا حس نمایید.
4. 10 ثانیه در این حالت بمانید، سپس پاها را صاف کنید. حرکت را 10 بار تکرار نمایید؛ سپس جای پاها را عوض کرده و پای دیگر را جلو بگذارید.

 شاک‌ویوتراپی

شاک‌ویوتراپی یک روش درمانی مدرن و بسیار موثر است که در آن امواج صوتی با انرژی بسیار بالا به ناحیه‌ی آسیب‌دیده فرستاده می‌شوند. این روش درمانی نوآورانه، موجب تغییرات پاتالوژیکی در تاندون‌ها، رباط‌ها، کپسول‌ها، عضلات و استخوان‌ها شده و درد ناشی از آسیب‌دیدگی را به طور سیستماتیک بر طرف می‌کند. نتایج حاصل از شاک‌ویو درمانی تنها پس از 3 الی 4 جلسه درمانی نمایان خواهند شد. این روش درمانی خارپاشنه پا علاوه بر تسکین درد، موجب بازیابی کامل دامنه‌ی حرکتی پا شده و در نتیجه تاثیرات مثبتی بر سطح کیفی زندگی بیمارخواهد داشت.

اولتراسوندکرایو

اولتراسوندکرایو از ترکیبی از انرژی الکترومغناطیسی و سرما درمانی برای تسکین درد استفاده می‌کند. این دستگاه شبیه به قلم نوری بزرگی است که روی مچ و کف پا حرکت داده می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده که اولتراسوندکرایو، درمانی موثر برای بیماران دچار التهاب پلانتار فاسیا است که خار پاشنه نیز دارند.

تزریق

تزریق کورتیکواستروئیدها

خارپاشنه و فاسئیت پلانتار گاهی با تزریق دارو درمان می‌شوند. در این روش درمانی کورتیزون (که به آن هورمون قشر آدرنال یا کورتیکواستروئید نیز گفته می‌شود) با یک سرنگ نازک، مستقیماً به پاشنه پا تزریق می‌شود. کورتیزون نوعی هورمون مصنوعی است که دقیقا مشابه هورمونی می‌باشد که توسط بدن در قشر آدرنال تولید می‌شود. این ماده معمولاً تحت تأثیر استرس در بدن تولید شده و خاصیت ضدالتهابی دارد. در این روش درمانی کورتیزون‌ها با غلظت بالا، مستقیماً وارد قسمت ملتهب پاشنه می‌شوند.

تزریق این دارو کمی درد دارد؛ اما برخی از بیماران تقریباً در همان روز اول، درمان درد پاشنه پا را تجربه می‌کنند. هر چند برخی افراد برای کاهش دردشان باید چند روز تحمل داشته باشند. البته اثر تزریق کورتیزون معمولاً موقتی است. در این موارد درمان باید تکرار شود؛ با این وجود برای جلوگیری از وقوع عوارض جانبی مضر نباید بیش از 3 الی 4 بار این تزریق را انجام داد. در غیر این صورت بافت تاندون به طور دائم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. کورتیکواستروئیدها بافت تاندون را کمی تضعیف می‌کنند؛ بنابراین بلند کردن بارهای سنگین می‌تواند باعث صدمه دیدن و بدتر شدن درد پاشنه پا شود. بدین ترتیب روزهای اول پس از تزریق باید کاملا استراحت نمایید.

اوزون درمانی خار پاشنه

اوزون فعال‌ترین شکل اکسیژن در جهان است. در روش اوزون درمانی از قدرت اکسیژن برای احیای بافت‌ها، مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کنند. این روش معمولا باعث بهبودی کامل و از بین رفتن دائمی درد می‌شود. دلیل اصلی این که برخی از آسیب‌ها هرگز کاملا بهبود پیدا نمی‌کنند و یا دیر خوب می‌شوند، فقط اختلال در گردش خون نیست. برای اینکه یک ناحیه آسیب‌دیده از بدن احیا و بازسازی شود، باید به عناصر مهم و اساسی دسترسی کافی داشته باشد.

همان‌طور که می‌دانید خون حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و اکسیژن است. برای بیشتر آسیب‌دیدگی‌ها، اکسیژن مهم‌ترین عنصر در بین این عناصر محسوب می‌شود. کم بودن اکسیژن در بدن باعث تجمع اسید لاکتیک شده و همین امر باعث ایجاد درد خواهد شد. اوزون درمانی به روش پرولوزون سه مرحله اصلی دارد. ابتدا یک داروی ضد التهابی برای کاهش التهاب و تورم به ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌شود. این تزریق منجر به افزایش گردش خون خواهد شد. در مرحله بعدی، این منطقه از بدن با ویتامین‌ها و مواد معدنی که برای بهبودی بافت‌ها حیاتی هستند، درمان خواهد شد.

در نهایت نیز اکسیژن به شکل اوزون به ناحیه تحت درمان تزریق می‌شود. نتیجه این درمان این است که بافت‌های آسیب‌دیده به هر آنچه که برای بهبودی نیاز دارند، دسترسی خواهند داشت. پاسخ بدن به این درمان در افراد مختلف متفاوت است؛ اما اغلب افراد فقط به 3 الی 5 جلسه درمانی نیاز دارند.

تزریق داروی استروئیدی

تزریق یک داروی استروئیدی مانند کورتیزون روش دیگری برای درمان خارپاشنه است که تفاوت‌های زیادی با اوزون درمانی دارد. تزریق داروهای استروئیدی یک روش سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است که برای کاهش التهاب، آن سیستم را از کار می‌اندازد. تزریق استروئید تسکین موقتی در بدن ایجاد می‌کند و علت التهاب را از بین نمی‌برد؛ اما اوزون درمانی با هدف التیام آسیب بافتی و درمان علت التهاب انجام می‌شود. این دو روش درمانی گاهی می‌توانند مکمل هم باشند. تحقیقات بسیار خوبی وجود دارد که نشان‌دهنده هم‌افزایی این روش‌های درمانی هستند. در واقع هنگامی که التهاب در اثر تزریق کورتیزون کاهش پیدا می‌کند، اوزون درمانی حتی می‌تواند موثرتر از قبل در بدن عمل کرده و روند اکسیژن‌رسانی را بهتر انجام دهد.

عمل جراحی خار پاشنه

امروزه دیگر به ندرت از عمل جراحی برای درمان فاسئیت مزمن پا استفاده می‌شود؛ اما اگر تمام درمان‌های ذکر شده با شکست مواجه شوند، بعضی اوقات تصمیم به انجام عمل جراحی کار عاقلانه‌ای است. در این جراحی گاهی زائده استخوانی برداشته می‌شود؛ اما در بیشتر اوقات فاسیای پلانتار از پاشنه جدا می‌شود تا تنش آزاد شود. گاهی اوقات هدف این است که عصب درگیر و تحت فشار را آزاد نمایند. همه این جملات به این معنی است که در طول عمل، غلاف کف پا آسیب می‌بیند و بیمار برای ریکاوری به چند ماه زمان نیاز دارد.

در کنار همه این موارد باید خطر عوارض جانبی عمل را نیز در نظر داشته باشید. به همین دلیل اکثر پزشکان فوق تخصص درمان خارپاشنه، سعی می‌کنند تا جای ممکن از عمل جراحی برای درمان خار پاشنه استفاده نکنند. البته عمل‌های جراحی که برای درمان خار پاشنه استفاده می‌شوند متفاوت هستند؛ به طور مثال در برخی از جراحی‌ها هدف آزاد کردن عصب است. در این روش فاسیا پلانتار از پاشنه رها شده و دیگر تنشی در این ناحیه وجود نخواهد داشت. روش دیگری که بعضاً استفاده می‌شود، روشی است که در آن عضله ساق پا بزرگتر می‌شود. این عمل برای کسانی که به دلیل کوتاهی این عضله دچار درد پاشنه پا شده‌اند مفید است.

کفش خارپاشنه؛ بهترین روش برای درمان خار پاشنه چیست؟

اولین احتمال خار پاشنه چیست؟

چنانچه صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب، چند قدم اول شما دردناک است و بعد به مرور زمان درد کم می‌شود، احتمال خارپاشنه در شما بیشتر است؛ خصوصاً اگر تنها در یک پاشنه علائم دارید.

تفاوت خار پاشنه با التهاب فاسیت‌پلانتار در چیست؟

پلانتار فاسیتیس درواقع به معنای التهاب نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا می‌باشد. نوار فاسیت‌پلانتار، یک نوارضخیم و محکم است که در کف پا قرار دارد و از پاشنه‌ی پا تا نوک انگشتان کشیده شده است. در صورتی که خارپاشنه، به زائده‌ی  استخوانی گفته می‌شود که در محل اتصال فاسیت‌پلانتار به استخوان پاشنه، شکل می‌گیرد. خارپاشنه پا در واقع بر اثر مزمن شدن التهاب فاسیت‌پلانتار شکل می‌گیرد.

جمع بندی

در این مقاله علاوه بر شناخت علل ایجاد خار پاشنه، به علائم، راه های تشخیص و انواع روش های درمان آن آشنا شدید. پزشک متخصص با معاینه عارضه، بهترین روش درمان متناسب با شرایط بیمار را بر خواهد گزید. در مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک اسکن کف پا با استفاده از پیشرفته ترین دستگاه ها صورت می گیرد تا اطلاعات بدست آمده جهت درمان، دقیق و کامل باشد. در اکثر مواقع درمان بدون نیاز به جراحی بوده که با استفاده از ابزار کمک درمانی، حرکات جسمانی و ورزش یا تزریق انجام می شود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید

در مرکز تخصصی ساخت کفی طبی کاویان کلینیک متخصصین با ارزیابی دقیق کف پا، بهترین راه درمان، متناسب با مشکل بیمار را ارائه می نمایند. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید.