اکثر افراد، در بخش داخلی کف پای خود یک قوس یا انحنای طبیعی دارند که در هنگام ایستادن، این ناحیه از زمین فاصله می گیرد. اما در برخی افراد بنا به دلایل مادرزادی و یا عملکردی، این قوس هنگام ایستادن از بین رفته و موجب تماس تمام یا بیشتر عضلات کف پایی با زمین می شود. این عارضه صافی کف پا یا کف پای صاف نام دارد.
کف پای صاف در کودکان شایع بوده و عموما با تکامل و رشد کودک، به طور طبیعی اصلاح می گردد. درصورتی که این عارضه تا پس از دوران بلوغ بهبود نیابد، علائمی نظیر درد در پاها هنگام راه رفتن و زاویه دار شدن مچ پا به سمت داخل، بروز کرده و نیاز به درمان دارد.
در مرکز تخصصی ساخت کفی طبی کاویان کلینیک متخصصین با ارزیابی دقیق کف پا، بهترین راه درمان، متناسب با مشکل بیمار را ارائه می نمایند. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید.
کف پای صاف چیست؟
صافی کف پا یا قوس کم کف پا هنگامی رخ می‌دهد که هیچ فاصله‌ای بین کف پای شما و زمین باقی نباشد، یا فاصله خیلی کمی وجود داشته باشد. چندین تاندون در پا و انتهای ساق، موجب ایجاد قوس می شوند و وقتی تاندون ها همگی مقدار مناسبی کشیده شوند، پا قوسی متوسط و طبیعی خواهد داشت.
اما وقتی که تاندون ها به درستی جمع نشوند، قوس کم و یا هیچ قوسی ایجاد نمی شود. به این وضعیت کف پای صاف یا قوس افتاده کف پا می گویند. افراد با این عارضه ممکن است هنگام ایستادن یا پیاده روی، پاهای خود را به داخل بچرخانند که این حالت را پرونیشن مچ پا می نامند.
علت صاف بودن کف پا
همانطور که گفته شد این عارضه در کودکان شایع بوده و در 95 درصد موارد، قوس کف پا به حالت طبیعی باز می گردد و فقط در 5 درصد، احتمال ابتلا به این عارضه وجود دارد. علت اصلی بروز این عارضه در دوران کودکی، سستی در اتصالات مفصلی میان استخوان های مچ پا بوده که منجر به شل شدن رباط‌های نگه دارنده استخوان‌ها و کشیده شدن آن ها می باشد.
در بزرگسالی وجود بیماری‌ها و عارضه‌های خاصی نظیر آرتریت، اختلال عملکرد تاندون تيبيال خلفي، کلاپس دیابتی (پای شارکو) و آسیب به رباط‌های مچ پا، منجر به ایجاد این عارضه می گردد. ۴ گروه از خصوصیات آناتومیکی وجود دارد که مستعد ابتلا به کف پای صاف هستند و می توان گفت وراثت نیز در بروز بسیاری از آن ها نقش دارد.
همچنین آسیب‌هایی مانند شکستگی یا دررفتگی استخوان‌ها و بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند موجب این عارضه شوند. گاهی افرادی با بیماری های عضلانی مانند فلج مغزی نیز دچار این مشکل می شوند. یکی دیگر از دلایل صافی کف پا، آسیب به تاندون تیبیا می باشد که این تاندون وظیفه اتصال پایین پای شما را به مرکز وسط قوس کف پا را دارد.
انواع کف پای صاف
اگر زمانی که فرد کف پایش را بالا می برد در کف پایش قوسی ایجاد شود، صافی کف پای او از نوع انعطاف پذیر بوده و نیازی به درمان ندارد. درصورتی که فرد کف پایش را بالا برده و روی پاشنه هایش ایستاد و قوسی شکل نگرفت، عارضه از نوع انعطاف ناپذیر خواهد بود و فرد می بایست برای ارزیابی بیشتر و درمان به متخصص مراجعه نماید.
اگر علت صافی کف پای دلایلی مانند رشد غیر طبیعی استخوان‌ها باشد، جراحی می تواند یک راه درمان موثر به حساب بیاید. طبقه بندی کف پای صاف مبتنی بر ارتفاع قوس و زاویه چرخش پاشنه صورت می گیرد. ساختار قوس کف پا، میزان ارتفاع استخوان ناوی پا با زمین است.
علائم و نشانه ها کف پای صاف
بسیاری از افراد مبتلا به کف پای صاف هیچ نشانه ای ندارند. اما بعضی افراد علائم مختلفی را تجربه می کنند. که این علائم به طور کلی بستگی به شدت بیماری دارد. معمولا شایع ترین علامت کف پای صاف، به دلیل تحت فشار بودن عضلات و رباط های متصل به آن ها، بروز درد است. اغلب، بروز این عارضه در کودکان بدون علائم بوده و معمولا والدین متوجه آن می شوند، با این حال در برخی کودکان علائم زیر نشانگر بروز این عارضه می باشد:
- حالت ضربدری زانوها
- احساس درد هنگام راه رفتن
- گرفتگی در پاها یا مچ پا
- داشتن درد و حساسیت به لمس کردن
- کج شدن پاشنه‌های پا رو به بیرون
- علائم خار پاشنه
کف پای صاف در بزرگسالان نیز علائم زیر را بروز می دهد:
- درد پا به طور کلی
- تورم طرف داخلی قوزک پا
- احساس درد در طرف بیرونی قوزک پا
- احساس درد در طول تاندون تیبیال خلفی
- درد عضله ساق پا
- زانودرد
- درد مفصل ران
- درد پشت و کمر
- افزایش درد هنگام فعالیت
- بروز مشکل در زمان ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت
- ایجاد بی حسی و یا احساس سوزش روی مچ و انگشتان پا
عوارض کف پای صاف
صافی کف پا در صورت تاخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارضی مانند موارد زیر شود:
- افزایش فشار وارده به عضلات و مفاصل پا
- ایجاد درد و ورم ساق پا
- بروز بیماری بونیونت (تحت تأثیر قرار گرفتن مفصل پایه انگشت شست پا)
- افزایش خطر التهاب مفصل
- ایجاد انگشت چکشی
راه تشخیص کف پای صاف چیست؟
در سنین کودکی و نوجوانی با مشاهده نحوه راه رفتن و دویدن و مشاهده غیر طبیعی بودن آن، می‌توان این عارضه را تشخیص داد، درصورتی که احساس درد مزمن و ادامه دار در ساق پا وجود داشته باشد، به بررسی‌های تخصصی‌تری نیاز است. در بررسی‌های بعدی و دوران بزرگسالی، از روش های تخصصی نظیر X-ray، CT scan، Ultrasound، Foot ScanوMRI به منظور ارزیابی کف پا استفاده می شود.
دستگاه های تشخیص عارضه
پس از تشخیص ظاهری، از طریق اسکن کف پا و راه‌های غیر چشمی دیگر که شامل موارد زیر است برای تشخیص تخصصی تر استفاده خواهد شد:
اشعه ایکس: در اشعه ایکس از مقدار کمی اشعه برای تولید تصاویر از استخوان ها و مفاصل در اندام ها استفاده می شود.
سی تی اسکن: با اشعه X تصویر اندام از زوایای مختلف گرفته و جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس معمولی ارائه می شود.
سونوگرافی: در روش تشخیص با سونوگرافی، از امواج صوتی برای تولید تصاویر دقیق از بافت‌های نرم در بدن استفاده می شود.
ام آر آی: با استفاده از امواج رادیویی جزئیاتی عالی از هر دو بافت سخت و نرم را ارائه می شود.
آنالیز راه رفتن: با استفاده از دستگاه های پیشرفته و دوربین های سرعت بالا نحوه راه رفتن و فعالیت عضلات بررسی و ویژگی چگونگی ساخت کفی طبی کفش و دیگر راه حل های درمانی تعیین می شود. به کمک دستگاه های مخصوص مورفولوژی (ریخت شناسی) می‌توان وضعیت کف پاها را به طور دقیق بررسی و میزان ناهنجاری موجود را تشخیص داد.
درمان کف پای صاف، چگونه می توان این عارضه را اصلاح کرد؟
درمان کف پای صاف در بزرگسالان به علائم و علت اصلی این بیماری بستگی دارد. در مواردی که صافی کف پا درد یا هر مشکل دیگری ایجاد نکند، درمان احتیاج نخواهد بود. جهت درمان، پزشک ممکن است روش های درمانی خاصی را به بیماران پیشنهاد نماید که شامل دارو، دستگاه های حمایتی قوس کف پا و ورزش های فیزیوتراپی و کششی است. همان طور که قبلا به آن اشاره شد، اغلب این عارضه در کودکان به مرور زمان و با بزرگ تر شدن به طور کامل رفع می گردد. با این حال در بزرگسالی و مواردی که عارضه رفع نشد، ترکیبی از روش های درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. روش هایی نظیر:
- استراحت کافی
- تغییر و اصلاح سبک زندگی(ایستادن، راه رفتن و …)
- استفاده از کفی های طبی
- مصرف داروهای ضد التهاب
- پدهای محافظتی
- ارتزهای مناسب برای کف پا
- کاهش وزن (برای افراد دارای اضافه وزن)
- فیزیوتراپی و انجام تمرینات اصلاحی
- جراحی
فیزیوتراپی کف پای صاف
فیزیوتراپی به عنوان روشی طبیعی و غیرتهاجمی، برای مراقبت از کف پای صاف شناخته می شود. فیزیوتراپیست ها با ترکیبی از تکنیک های مختلف، مشکلات ناشی از صافی کف پا را تسکین می دهند. آن ها با آموزش برخی از تمرینات، به شما کمک می کنند که حتی در خانه بتوانید برای تسکین درد پاهای خود اقدام نمایید. فیزیوتراپیست با ماساژ، سونوگرافی و نوارهای مخصوص، قوس موقت ایجاد می کند. برخی از روش‌های فیزیوتراپی راه حل‌های دائمی حل مشکل نیستند اما به دلیل تأثیر فراوان در تسکین درد، مورد استفاده قرار می گیرند.
ورزش برای کف پای صاف
ورزش به شل شدن عضلات پا کمک می کند، همچنین پاها را قوی و گردش خون در ماهیچه ها را افزایش می‌دهد. در ارتباط ورزش با بهبود عوارض این عارضه می توان گفت، ورزش انعطاف‌پذیری و تحرک را بهبود می‌بخشد و تاندون ها و رباط ها را می کشد و باعث تسکین درد می‌شود.
تمرینات باید با هدف افزایش قوس، کشش عضلات و تاندون های مهم و بهبود انعطاف پذیری انجام شود. از تمرینات موثر برای استحکام قوس این است که برای استحکام قوس می‌توانید پاشنه پا را بالا ببرید. قسمت جلوی پای خود را روی پله قرار دهید. پاشنه‌های خود را بلند کنید تا فقط نوک پاهايتان پله را لمس کنند. خود در بالاترین وضعیت نگه دارید و سپس به آرامی پایین بیایید و در مقابل نیروی جاذبه برای پایین آمدن پاها در پایین پله مقاومت کنید.
جمع بندی
صاف بودن کف پا در بین کودکان یک امر معمول است. بسیاری از کودکان با بزرگ تر شدن و شکل گیری استخوان ها و فرم اندام ها، قوس کف پاهایشان نیز شکل می گیرد. بزرگسالانی که با این عارضه درگیر هستند می توانند با مراجعه به متخصص، بهترین راه درمان یا کم کردن فشار و آسیب های ناشی از این مشکل را برگزینند.
در مرکز تخصصی ساخت کفی طبی کاویان کلینیک متخصصین با ارزیابی دقیق کف پا، بهترین راه درمان، متناسب با مشکل بیمار را ارائه می نمایند. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید.
