ارتز و بریس ضایعه نخاعی برای بیماران آسیب نخاعی چه کاری انجام می دهد و آیا استفاده از آن ضروری است؟ بعد از آسیب نخاعی، پزشک برای تقویت وضعیت بدنی و جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر، ممکن است از یک بریس مناسب استفاده کند. ضایعه نخاعی عارضه ای می باشد که در اثر ضربه ای که به نخاع وارد می شود، به وجود می آید و بسته به میزان آسیب و سطح وارده، بخشی از عملکرد حسی و حرکتی فرد را از بین می برد. در این مقاله فواید استفاده از بریس جهت بهبود آسیب نخاعی و انواع مختلف آن را بررسی خواهیم کرد.
مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید
بریس ضایعه نخاعی چیست؟
پس از آسیب نخاعی (SCI)، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از بریس استفاده کنید. بریس موقعیت ستون فقرات را از خارج کنترل و نیروهای اصلاحی را اعمال می کند. هنگامی که رفع مشکلات نواحی نرم (مثلاً رباط ها) امکان ندارد، ستون فقرات را تثبیت و حرکت را محدود می نماید.
اهمیت بریس در بیماران ضایعه نخاعی
عمده مشکلات بیماران ضایعه نخاعی شامل فلج، آتروفی، درد و اسپاسم عضلات می باشد. بسته به سطح مورد آسیب این بیماران دچار بی تعادلی و ناهماهنگی در ایستادن و راه رفتن می شوند. بی تحرک ماندن در دراز مدت در این بیماران امکان ریسک ابتلا به زخم بستر، تشدید اسپاسم و کوتاهی عضلات و در نتیجه دفورمیتی (بد فرمی) اندام را افزایش می دهد؛ در نتیجه استفاده از تمرین های کششی عضلانی، فیزیوتراپی و بریس در این گروه ضروری می باشد.
انواع بریس ضایعه نخاعی
اگرچه انواع و طرح های زیادی وجود دارد، اما بریس ها معمولاً در دسته بندی نرم یا سخت طبقه‌بندی می شوند. انواع دیگر بریس ها از ستون فقرات گردنی، قفسه سینه، کمر یا لومبوساکرال پشتیبانی می کنند. این بریس ها ممکن است برای تثبیت ستون فقرات پس از آسیب و یا جراحی استفاده شوند. پزشک مناسب ترین نوع بریس را بعد از SCI به شما ارائه می دهد.
بریس نرم
نمونه ای از بریس نرم، یقه گردنی است که از کف متراکم با محفظه Velcro® ساخته شده است. این نوع یقه ها به طور موقت برای درمان شلاق استفاده می شود.
بریس سخت
یقه سخت گردن رحم (به عنوان مثال، یقه فیلادلفیا) برای ایجاد ثبات فوری در گردن بدنبال آسیب دیدگی، مانند شکستگی مهره، استفاده شود. یقه های سخت معمولاً 24 ساعته استفاده می شوند.
دستگاه بی حرکتی فک پایین – استرال – اکسیپیتال (SOMI)
این بریس از سینه میانی (استرنو)، پایه جمجمه (پس سری) و ناحیه فک و چانه (فک پایین) پشتیبانی و از حرکت سر و گردن به سمت بالا و پایین یا پهلو به پهلو جلوگیری می کند. یک سربند از روی پیشانی استفاده و به یک قطعه چانه متصل می شود که از فک پایین محافظت می نماید و قطعه چانه به دستگاهی از نوع جلیقه متصل می شود.
حلقه هاله
حلقه هاله یا تاج هاله قطعه ای از تجهیزات است که محاصره شده و به سر بیمار متصل می شود. وقتی ستون فقرات گردنی در حالت ناپایدار باشد از هاله استفاده خواهد شد. به عنوان مثال، جراحی گردن می تواند گردن را بی ثبات کند، بنابراین حلقه هاله یا تاج هاله به بهبود گردن کمک می کند در حالی که بهبود می یابد.
جلیقه هالو
جلیقه هالو حلقه ای ترکیبی از هاله و دستگاهی شبیه جلیقه بالشتی است که در اطراف تنه بیمار پوشیده می شود. حلقه هاله از طریق میله های فلزی قابل تنظیم به جلیقه متصل خواهد شد. جلیقه هالو ستون فقرات گردنی را تثبیت کرده و به بیمار امکان تحرک می دهد.
سنجاق هایی که به طور مساوی در اطراف حلقه هاله قرار دارند، با بی حسی موضعی به دو طرف سر متصل می شوند. برای اطمینان از قرارگیری صحیح در ستون فقرات گردنی، این روش با اشعه ایکس انجام می شود. برخی از پزشکان قبل از اتصال جلیقه (در صورت مناسب بودن مورد بیمار) چند روز استفاده از حلقه هاله را در رختخواب پیشنهاد می کنند.
فراتر از ستون فقرات: سایر مهاربندها
در طول توانبخشی و بعد از آن، از بریس ها برای تثبیت مفاصل، ضعف عضلات و کمک به عملکرد استفاده می شود. بعضی از دستگاه های ارتوتیک شامل الکترودهای تحریک کننده هستند. به عنوان مثال، یک دستگاه ارتزی دارای الکترودهایی است که دست ها را برای گرفتن تحریک می کند. ارتزهای متناسب با بیمار جهت رفع نیازها، اعم از مچ دست، شانه، زانو، مچ پا، پا یا سایر قسمت های مفصل یا بدن ساخته می شوند.
درمان ضایعه نخاعی توسط بریس چگونه صورت می گیرد؟
مطالعات جدید توسط دانشمندان نشان می دهد که نخاع (سیستم عصبی مرکزی) در بیماران ضایعه نخاعی ناکامل، توانایی پلاستیسیتی دارد. یعنی توانایی بازگرداندن سطحی از حس و حرکت را دارا می باشد و این مسئله زمانی تحقق پیدا می کند که بیمار تمرین راه رفتن انجام دهد. آموزش و تمرین راه رفتن در بیماران ضایعه نخاعی یکی از رویکردهای مهم توانبخشی جهت بازگرداندن عملکرد حرکتی می باشد.
افراد ضایعه نخاعی بسته به سطح آسیب دسته بندی می شوند. معمولا اگر آسیب از سطح مهره T7 به بالا باشد فرد دچار پاراپلژی می باشد ( یعنی فلج دو اندام تحتانی). البته فلج کامل به اینکه آسیب کامل باشد یا ناقص بستگی دارد و در صورت ناقص بودن آن بخشی از حس و حرکت از بین می رود. سطح ضایعه نخاعی در انتخاب نوع بریس برای افراد ضایعه نخاعی بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
برای درمان مطلوب ارتوزی بهتر است بیمار ضایعه نخاعی به همراه تمامی مدارک پزشکی به کلینیک ارتوز و پروتز مراجعه کرده و در آنجا توسط همکاران ارتوزیست و پروتزیست، علاوه بر بررسی مدارک پزشکی، تحت تست های حسی و حرکتی قرار گیرند تا بریس با کمترین میزان درگیری و در کمترین حجم، با بیشترین میزان راحتی برای بیمار طراحی و ساخته شود. کلینیک کاویان در این زمینه با استفاده از قطعات روز دنیا و تکنیک های جدید ساخت، آماده خدمت رسانی برای بیماران عزیز هستند.
مناسب ترین بریس برای بیماران ضایعه نخاعی و قطع نخاع
معمولا در سطح درگیری مهره های کمری ( L2 و پایین تر) بریس کوتاه یا AFO کفایت می کند. بیمار اگر توانایی کنترل روی قسمت کمری خود را داشته باشد ( یعنی اگر بدون تکیه به دیوار یا پشتی صندلی و کمک دست ها بشیند) بریس KAFO بدون شل کمری مناسب می باشد. در صورتی که سطح ضایعه نخاعی بالاتر باشد و بیمار توانایی کنترل روی قسمت فوقانی ستون فقرات خود را در هنگام نشستن بدون کمک یا تکه گاه را نداشته باشد، استفاده از HKAFO ضروری می باشد.
بیماران آسیب نخاعی چه مدت نیاز به استفاده از ارتز دارند؟
مدت زمانی که فرد از ارتز استفاده می کند، به شدت آسیب دیدگی وی بستگی دارد. به طور معمول، یک بیمار آسیب نخاعی ممکن است از بریس تثبیت کننده ستون فقرات تا 6 ماه، تا زمانی که ستون فقرات بهبود یابد استفاده نماید. پزشک زمان مناسب را،پ بر اساس شرایط فرد تعیین می کند، تا به تدریج مدت زمان استفاده از ارتز را کاهش دهد.
اگر عضلات خود را به مدت زمان طولانی ثابت و بیش از حد به ارتز خود تکیه کنید، بدن چنان به استفاده از بریس عادت می کند که چگونگی درگیر کردن عضلات را فراموش خواهد کرد. سیستم عصبی، فوق العاده سازگار و منعطف بوده و با وجود غیر قابل برگشت بودن آسیب های نخاعی، می تواند عملکردهای آسیب دیده را دوباره یاد بگیرد. بهترین راه برای ارتقا عملکرد عصبی، تکرار است. هر چقدر یک حرکت ضعیف را بیشتر تکرار کنید، عملکردهای عصبی قویتر و حرکات به تدریج طبیعی تر خواهند شد تا اینکه یک روز شما به هیچ وجه به ارتز احتیاج نخواهید داشت.
نکات کلیدی ارتز برای بهبود آسیب نخاعی
ارتزها برای بیماران آسیب نخاعی به محافظت از ستون فقرات، بهبودی، کمک به تحرک و اطمینان از فرم مناسب کمک می کنند. استفاده از ارتز باید برای کوتاه مدت برنامه ریزی شود، چرا که استفاده طولانی مدت، منجر به تنبلی عضله و عدم کارایی مناسب آن خواهد شد. ترک استفاده از ارتز باید زیر نظر پزشک و بر اساس تشخیص آن باشد. بیمار می تواند با تداوم استفاده از ارتز متناسب با مشکل خود، به بهبود عملکرد و تقویت عضلات و کارایی سیستم عصبی خود کمک نماید.
نحوه طراحی و ساخت انواع مختلف بریس
HKAFOها در انواع مختلف دسته بندی می شوند. در جدیدترین دسته بندی، آن ها شامل بریس های سنتی و مدرن می باشند. در بریس های سنتی، پس از قالب گیری و اندازه گیری از اندام بیمار و طی شدن مراحل اصلاح، قالب های ران، ساق و کمری بیمار، روی قالب اصلاح شده آن فرد طراحی و ساخته می شود. سپس بسته به نیاز بیمار، سطح کنترل، وزن و سایر ویژگی های مد نظر، با استفاده از مفصل های مختلف ارتوزی، طراحی و ساخت بریس انجام می شود.
در بریس های مدرن که بیش تر شامل RGO ها می باشد، پس از انجام مراحل قالب گیری، مراحل ساخت بریس با رزین و مواد ریزی پلاستیک انجام می شود که از روش قبلی با دوام تر و سبک تر خواهد بود. مزیت اصلی RGO ها نسبت به بریس های سنتی، استفاده از سیستم کابلی می باشد که به دو طرف وصل شده و به راه رفتن بیمار کمک می کند. نحوه عمکرد آن به نحوی هست که حرکت رو به جلو پای مقابل باعث ثابت کردن پای مقابل می شود و از طرفی حرکت رو به عقب یک پا، باعث حرکت رو به جلو در پای دیگر می شود.
جمع بندی
بریس ضایعه نخاعی به عنوان وسیله ای کمکی، جهت بهبود آسیب های نخاعی و کمک به اصلاح فرم و تثیبت اندام، به شخص دریافت کننده کمک می کند تا بتواند به بهترین شکل فعالیت های شخصی و اجتماعی خود را ادامه دهد. با بررسی انواع مختلف ازتزها و کاربرد آن ها در این مقاله، قصد داشتیم دید بازتری از چگونگی این ابزار کمک درمانی به شما بدهیم.
مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید
