آشنایی با کلاب فوت و درمان پونستی

کلاب فوت که در اصطلاح رایج از آن تحت عنوان پا چنبری نیز یاد می شود، یکی از شایع ترین و در عین حال قدیمی ترین بیماری هایی است که ریشه مادرزادی دارد. در اولین نگاه به نوزاد تازه متولد شده مبتلا به کلاب فوت می توان تشخیص داد که وی از عارضه پا چنبری رنج می برد. این بیماری حتی پیش از تولد نوزاد مبتلا و از طریق سونوگرافی نیز قابل تشخیص است. کودکان مبتلا به انواع کلاب فوت پاهایی دارای انحراف رو به داخل داشته و نمی توانند در حین راه رفتن کف پای خود را زمین بگذارند، بلکه با کناره های پا راه رفته و این شکل راه رفتن کاملا غیر طبیعی است. یکی از روش های درمان این بیماری درمان پونستی می باشد.

درمان کلاب فوت

همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، کلاب فوت از جمله بیماری هایی است که بدون درمان های پزشکی بهبود پیدا نخواهد کرد. اگر پای فرد مبتلا را بدون درمان رها کنیم، با افزایش سن خطرات و عوارض آن نمود بیشتری پیدا کرده و افزایش می یابند. برای درمان این بیماری روش های غیر جراحی همچون درمان پونستی و روش های جراحی کلاب فوت بسیاری رواج دارد.

شیوع انواع کلاب فوت

شیوع این عارضه مادرزادی به گونه ای است که از هر هزار کودک تازه متولد شده، یک نفر آن ها به ضایعه کلاب فوت مبتلا است. اگرچه شدت این بیماری در افراد مبتلا متفاوت است، اما می توان گفت احتمال بروز آن در نوزادان پسر دو برابر نوزدادان دختر می باشد.

پزشکان و متخصصان هنوز هم موفق به کشف علت اصلی ایجاد این بیماری نشده اند. سوابق خانوادگی یکی از مهم ترین دلایل بروز این بیماری است که در یک چهارم افراد مبتلا به انواع کلاب فوت دیده می شود. خانواده هایی که یکی از اعضای آن ها دچار عارضه پا چنبری هستند، احتمال تولد نوزادی دیگر با این عارضه در آن ها بسیار پایین و گاها بین ۳ تا ۵ درصد خواهد بود.

تغییرات ایجاد شده در کلاب فوت

یکی از رایج ترین تغییراتی که در پای فرد مبتلا به پا چنبری ظهور می یابد، کوتاهی تاندون ها و یا زردپی های موجود در پشت پای فرد بیمار و طرف درونی مچ و کف پای وی می باشد. غلاف تاندون ها در پشت و سمت درونی مچ پا کوتاه و ضخیم شده و کپسول مفاصل در این قسمت ها کوتاه می گردد. عضلات پشت، ساق و کف پا در افراد مبتلا به عرضه کلاب فوت کوتاه شده و لاغرتر می شوند.

ایجاد تغییر در شکل مفاصل مچ پا و کف پا یکی دیگر از تغییرات ایجاد شده در کلاب فوت می باشد. این تغییر به این صورت است که مفصل تالوناویکولر در این افراد دچار در رفتی و یا نیمه در رفتگی می گردد. استخوان ناویکولر قرار گرفته در این مفصل که در جلوی استخوان تالوس مستقر است، به طرف داخل جا به جا و به قوزک درونی مچ پا نزدیک تر می گردد.

جالب است بدانید فرزندانی که در خانواده هایی که پدر و مادر از انواع کلاب فوت رنج می برند، متولد می شوند، به احتمال ۱۵ درصد به این ضایعه مبتلا خواهند بود. همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، دلیل اصلی ایجاد این بیماری به درستی مشخص نیست، اما می توان عدم وجود تعادل میان عضله های کناره های مچ پا و کف پا در دوره جنینی را به عنوان یکی از مهم ترین عوامل بروز انواع کلاب فوت نام برد.

خطر ابتلا به کلاب فوت چه افرادی را بیشتر تهدید می کند؟!

جالب است بدانید که احتمال بروز کلاب فوت در نوزادان پسر دو برابر احتمال ظهور آن در نوزادان دختر می باشد. پس یکی از عواملی که خطر ابتلا به کلاب فوت را تهدید می کند، جنسیت فرد است.

احتمال ابتلا به کلاب فوت در افرادی که پدر یا مادر آن ها از این عارضه رنج می برند، بسیار بیشتر از سایر افراد است. بدون شک احتمال ظهور این بیماری در نوزادانی که هم پدر و هم مادر آن ها مبتلا به کلاب فوت هستند، بسیار بیشتر است. بنابراین عامل دوم که خطر ابتلا به پا چنبری را تهدید می کند، ژنتیک است.

عوامل محیطی نیز نمونه ای دیگر از دلایل ابتلا به پا چنبری هستند. خوب است بدانید که این بیماری به خودی خود درمان نشده و نیازمند استفاده از روش های درمانی غیر جراحی نظیر درمان پونستی و در صورت لزوم استفاده از جراحی کلاب فوت می باشد تا علائم آن در حد امکان از بین بروند.

درمان کلاب فوت با استفاده از درمان پونستی

درمان پونستی یکی از پر کاربرد ترین تکنیک های به کار گرفته شده در سراسر دنیا است که به منظور درمان کلاب فوت مورد استفاده قرار داده می شود. در درمان پونستی با به کار گیری کشش ملایم و گچ گیری به اصلاح تدریجی بد فرمی موجود در پای بیمار می پردازند.

در درمان پونستی پس از این که پا را در موقعیت صحیح قرار دادند، از نوک انگشتان تا بالا گچ می گیرند. بهترین زمان استفاده از درمان پونستی به منظور دستیابی به نتیجه مورد انتظار بلافاصله پس از تولد نوزاد می باشد. البته لازم به ذکر است که درمان با استفاده از درمان پونستی در نوزادان بزرگتر نیز از درصد موفقیت بالایی برخوردار است.

اصول درمان پونستی به قرار زیر می باشد:

دستکاری و گچ گیری

در این مرحله از درمان پونستی پای نوزاد را به صورت کاملا ملایم و به گونه ای که وی دردی را احساس نکند، می کشند. سپس به آرامی پا را در وضعیت صحیح و مورد نظر قرار می دهند. پس از این مرحله نسبت به گچ گیری پای نوزاد از نوک انگشتان پا تا ران وی اقدام می کنند. گچ گیری پا با هدف باقی ماندن آن در وضعیت صحیح انجام می شود. فرآیند دستکاری، کشش و گچ گرفتن پا به صورت هفتگی و تا زمان مشاهده بهبودی در پای نوزاد تکرار می شود و غالبا بین ۶ تا ۸ هفته طول خواهد کشید.

آزاد کردن تاندون آشیل

بیشتر نوزادانی که از درمان پونستی به منظور درمان کلاب فوت استفاده می کنند، پس از پشت سر گذاشتن مرحله دستکاری و گچ گیری، نیازمند یک عمل جراحی جزئی به منظور آزاد سازی تاندون آشیل پا می باشند. در این مرحله پزشک با استفاده از یک وسیله ظریف نسبت به جدا سازی از طریق ایجاد یک برش بسیار کوچک اقدام می کند. گفتنی است که این برش بسیار کوچک بوده و حتی نیازی به بخیه ندارد.

پس از انجام جراحی فوق الذکر، قالب گچی جدیدی با هدف مراقبت از تاندون در طول دوره درمان تهیه شده و مجددا توسط بیمار مورد استفاده قرار می گیرد. این قالب پس از گذشت سه هفته مجددا باز خواهد شد. در این مدت تاندون آشیل نیز دوباره رشد کرده و به طول مناسب دست خواهد یافت. بدین ترتیب نا هنجاری موجود در پا نیز اصلاح خواهد شد.

نکاتی در رابطه با درمان پونستی

درمان پونستی روشی کارآمد است که موفقیت آن در موارد بسیار زیادی اثبات شده است. لازم به یادآوری است که عوامل متعددی بر میزان موفقیت درمان پونستی تاثیر دارند که از جمله آن ها می توان به همکاری اعضای خانواده بیمار استفاده کننده از درمان پونستی و دقت آن ها در به کار گیری درست و روزانه از بریس تجویز شده اشاره کرد.

درصد بسیار کمی از استفاده کنندگان از درمان پونستی، پس از پایان دوره درمان مجددا دچار کلاب فوت می شوند. در صورتی که پس از مشاهده عود کردن کلاب فوت بلافاصله نسبت به گچ گیری متوالی پای فرد و نیز انجام یک جراحی جزئی اقدام گردد، ناهنجاری ایجاد شده مجددا درمان خواهد شد.