زخم باز را چگونه پانسمان کنیم؟ اگر از وجود زخم باز در بدن خود رنج می برید با ما در این مطلب همراه باشید تا نحوه پانسمان زخم پا را شرح دهیم و به بهبود هر چه سریع تر زخم کمک نمایید.
اعمال فشار به پوست برای مدت طولانی سبب جلوگیری از گردش خون در آن ناحیه شده و زخم هایی را ایجاد خواهد کرد که احتمال عفونی شدن آن وجود دارد. زمانی که علاوه بر پوست، بافت های داخلی یا خارجی بدن نیز دچار آسیب و شکستگی شوند، زخم باز را ایجاد خواهند کرد. می توان گفت که همه افراد، این گونه زخم ها را در طول زندگی تجربه کرده اند که این زخم ها معمولا جزئی بوده و قابل درمان در خانه می باشند. از جمله شایع ترین علل زخم باز، می توان تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع و بریدگی با اجسام نوک تیز را نام برد که در صورت ایجاد آسیب جدی و ادامه داشتن خونریزی باید جهت درمان آن سریعا اقدام کرد.
در این مقاله به شرح نحوه پانسمان زخم باز، نحوه تعویض پانسمان زخم جراحی و معرفی پماد برای پانسمان زخم خواهیم پرداخت تا زمان درمان زخم و بهبودی تسریع شود.
مجموعه تخصصی ارتوز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید
انواع زخم باز
تصادفات رانندگی، آسیب دیدگی با چاقو و آسیب دیدگی در حین استفاده از ابزار و ماشین آلات، منجر به بروز زخم های باز در بدن خواهند شد. در ادامه به ذکر انواع علل ایجاد زخم بر روی بدن که پانسمان آن ها به جهت پیشگیری از عفونت ضرورت دارد خواهیم پرداخت.
ساییدگی
گاهی اوقات پوست در برخورد با یک سطح زبر یا سخت ساییده و خراشیده خواهد شد و زخمی را به جای خواهد گذاشت. این زخم ها معمولا خونریزی زیادی ندارند، اما در صورت عمیق بودن آن ها، نیاز به شستشو زخم می باشد تا هر گونه عفونت در ناحیه آسیب دیده پیشگیری شود. زخم های ناشی از ساییدگی می توانند از خفیف تا شدید متغییر باشند و در صورت آسیب لایه دوم پوست خونریزی کنند.
سوراخ شدگی
دسته دیگری از زخم ها که معمولا عمیق هستند بر اثر سوراخ شدن با سوزن، دندان حیوان یا حتی اصالت گلوله به بدن ایجاد می شوند. این زخم ها ممکن است خونریزی کمی داشته باشند، اما در صورت عمیق بودن منجر به آسیب به اندام های داخلی خواهند شد که در صورت عدم درمان و مراجعه به پزشک عفونت خواهند کرد.
پارگی
زمانی که پوست در برخورد با یک جسم تیز نظیر چاقو یا شیشه آسیب ببیند، زخمی را به جای خواهد گذاشت که در صورت جزئی بودن، می توان آن را در خانه درمان کرد، اما اگر زخم ناشی از پارگی عمیق باشد و خونریزی آن متوقف شود، نیاز به مراجعه به پزشک و گاهی بخیه می باشد.
زخم های جراحی
در حین برخی جراحی ها، برش هایی در پوست ایجاد می شود که معمولا توسط بخیه بسته خواهند شد، اما در برخی از موارد به جهت بهبودی زخم، نیاز به باز گذاشتن آن می باشد. این گونه زخم های باز را معمولا می توان در خانه مدیریت کرد، اما در صورت حاد بودن زخم، معاینه مکرر توسط پزشک ضرورت می یابد.
زخم باز را چگونه پانسمان کنیم؟
از آن جایی که پانسمان زخم باز یک عمل تخصصی می باشد، جهت انجام آن باید به متخصصین در این زمینه مراجعه نمود. البته پس از انجام پانسمان می توان برای تعویض پانسمان آموزش های لازم را دید تا نیاز به مراجعه هر روزه به مراکز درمانی نباشد، زیرا این امر علاوه بر زمان بر بودن، کاری سخت و پر هزینه می باشد. بنابراین ترجیح اکثریت بیماران، تعویض پانسمان در منزل توسط خود یا اعضای خانواده می باشد. به همین جهت در این بخش نحوه تعویض پانسمان زخم جراحی و سایر زخم های باز را شرح داده ایم. این مراحل عبارتند از:
شستشو دست ها
پیش از شروع تعویض پانسمان و تمیز کردن زخم، باید دست ها را به خوبی با آب و صابون شست و در صورت در دسترس بودن دستکش از دستکش استفاده نمود تا از وارد شدن هر گونه میکروب و آلودگی به زخم پیشگیری شود. بنابراین در حین تعویض پانسمان نیز از تماس دست یا هر گونه وسایل آلوده به زخم باز خود خودداری نمایید.
خشک کردن زخم
در این مرحله با استفاده از پدهای گاز استریل، سطح زخم را تمیز کنید و در صورت خونریزی زخم با چند گاز استریل به آهستگی روی زخم فشار آورید و صبر کنید تا خونریزی متوقف شود.
تمیز کردن زخم
پس از انجام مراحل ذکر شده با صلاحدید پزشک از یک شستشو دهنده مناسب زخم استفاده کرده و ناحیه را به آرامی تمیز کنید. توجه کنید که جهت تمیز نمودن زخم به هیچ عنوان از الکل استفاده نکنید، زیرا درد و سوزش شدیدی را ایجاد خواهد کرد.
پاک کردن زخم
اکنون که زخم را با شوینده مناسب شستشو دادید با استفاده از چند گاز استریل، آن را به خوبی خشک نمایید. توجه کنید که گازها را روی زخم نکشید.
پانسمان زخم
در مرحله آخر می توانید از بانداژ، نوار طبی یا گاز برای بستن زخم کمک بگیرید.
توجه به نکات زیر در پانسمان زخم باز ضروری می باشد:
- از پوشش های چسبنده یا چسب روی زخم باز استفاده نکنید.
- هرگز با دست های آلوده پانسمان را تعویض نکنید.
- از بستن بانداژ به طور خیلی سفت یا شل خودداری کنید.
- برای اطمینان از راحتی بیمار با پانسمان، میزان فشار روی پانسمان را از بیمار بپرسید.
- تعویض به موقع پانسمان از ایجاد عفونت در زخم پیشگیری نمایید.
بهترین پانسمان های زخم باز
از آن جایی که زخم های باز انواع مختلفی را شامل می شوند، پیش از پانسمان باید به مواردی نظیر مکان زخم، عمق زخم، دلیل ایجاد زخم و آسیب وارده به زخم توجه کرد. همچنین با توجه به نوع زخم می توان از پانسمان های متفاوتی استفاده کرد که در این بخش انواع آن ها را شرح خواهیم داد:
پانسمان هیدروژل
استفاده از پانسمان هیدروژل برای افرادی با خراش ها یا ساییدگی های شدید و سوختگی های جزئی توصیه می شود. این نوع پانسمان با آبرسانی به زخم های باز خشک موجب تسکین درد و تسریع روند درمان می شود.
پانسمان آلرژینات
اگر زخم هایی دارید که ترشح مایعات در آن زیاد است، از پانسمان آلرژینات استفاده کنید. این نوع پانسمان علاوه بر مرطوب نگه داشتن زخم به جذب ترشحات زخم کمک می کنند و زخم را برای تشکیل بافت جدید آماده خواهد کرد.همچنین این پانسمان را می توان در زخم های دیابت و زخم های شدید فشاری مورد استفاده قرار داد.
پانسمان هیدروکلوئید
با استفاده از این پانسمان روی زخم باز، علاوه بر تامین رطوبت مورد نیاز زخم، می توان بافت های مرده را برداشت. پانسمان هیدروکلوئید را می توان در زخم های باز غیر عفونی و خشک به کار گرفت. فراموش نکنید که این نوع پانسمان گزینه مناسبی برای زخم هایی با ترشحات بالا نمی باشد.
پانسمان کلاژن
از آن جایی که پانسمان کلاژن حاوی عامل آنتی میکروب بوده و به ایجاد سریع تر کلاژن در زخم کمک می کند، یک گزینه مناسب برای بهبود زخم های باز می باشد. تعویض مکرر این پانسمان ضروری نبوده و معمولا می توان آن را برای انواع زخم های باز به کار گرفت، اما استفاده از این پانسمان برای زخم هایی با دفع مایعات زیاد توصیه نمی شود.
علائم و خطرات زخم باز
از آن جایی که زخم های باز در خطر بروز عفونت هستند، باید مراقبت های لازم در این زمینه را به کار گرفت و در هنگام پانسمان زخم پا یا زخم های باز نکات بهداشتی را رعایت نمود. در صورتی که با رعایت تمامی نکات باز هم زخم باز دچار عفونت شد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه نمود و از آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک استفاده کرد. اما زخم های عفونی چه علائم و نشانه هایی دارند؟ علائم زخم های عفونی عبارتند از:
- تجمع چرک یا مایع شفاف درون زخم
- تورم، قرمزی و گرم شدن پوست اطراف زخم
- تشدید درد در ناحیه زخم
- بروز تاول در محل زخم
- تورم غدد لنفاوی
- تب کردن
از جمله عفونت هایی که احتمال ایجاد آن ها در زخم باز وجود دارد، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
عفونت استاف
گروهی از باکتری ها که روی پوست زندگی می کنند، استافیلوکوک ها نام دارند که معمولا منجر به بیماری در فرد نمی شوند، اما در صورت ایجاد زخم باز بر روی بدن، می توانند به زخم وارد شوند و منجر به یک بیماری مسری شوند. این بیماری که عفونت استاف نام دارد با درگیر کردن غدد عرق و چربی و پخش شدن در بدن، سایر اندام ها را درگیر کرده که برای درمان آن نیاز به تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک می باشد.
عفونت باکتریایی کزاز
دسته ای دیگر از باکتری ها که می توانند از طریق زخم های باز پوست وارد بدن شوند و باعث اسپاسم دردناک در نواحی فک و گردن شوند، باکتری کلستریدیوم تتانی می باشد که نوعی عفونت باکتریایی به نام کزاز را ایجاد خواهد کرد. توجه کنید که عدم درمان این عفونت، حیات بیمار را تهدید خواهد کرد. از آن جایی که این باکتری بیشتر بر سطح اشیا فلزی و در خاک و گرد و غبار وجود دارد، در صورت ایجاد زخم توسط اجسام فلزی، بیمار باید تحت کنترل و مراقبت پزشکی قرار گیرد.
فاشئیت نکروزان
نوعی عفونت نادر باکتریایی که سبب از بین بردن بافت نرم می شود، فاشئیت نکروزان نام دارد که ممکن است به طور ناگهانی در محل زخم ایجاد شود و سریعا گسترش یابد. این بیماری خطرناک بوده و به درمان فوری نیاز دارد.
با توجه به موارد ذکر شده باید در صورت بروز زخم، پانسمان زخم باز را مرتبا تعویض نمود تا از ایجاد عفونت در زخم پیشگیری شود.
برای پانسمان زخم از چه پمادی استفاده کنیم؟
به جهت سرعت بخشیدن به روند بهبود زخم های باز می توان از پماد برای پانسمان زخم استفاده نمود.از جمله پمادهای مناسب برای پانسمان زخم می توان به پماد ابوخلسا و پماد آلفا اشاره نمود. در صورتی که این پمادها را به روش صحیح مصرف نمایید، با هیچ گونه عوارضی در محل زخم مواجه نخواهید شد. پمادهای ذکر شده را می توانید پس از شستشوی زخم و خشک کردن آن بر روی محل زخم بکشید و سپس زخم را پانسمان نمایید. با استفاده از این پمادها با صلاحدید پزشک، روند بهبود زخم شما تسریع می یابد.
سخن پایانی
اولین و مهم ترین لایه دفاعی بدن پوست می باشد که در صورت بروز زخم باز به دلیل ساییدگی، سوراخ شدگی، پارگی و جراحی در پوست باید با تعویض مداوم پانسمان و استفاده از مناسب ترین پانسمان زخم باز، به درمان هر چه سریع تر آن کمک نمود و از ایجاد عفونت در محل زخم پیشگیری کرد. همچنین با استفاده از بهترین پماد برای پانسمان زخم می توان به روند درمان زخم را بهبود بخشید.