آیا از بیماری انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز رنج می برید؟ با ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز آشنایی دارید؟ ما در این مطلب انواع ورزش اسکلولیوز را شرح خواهیم داد تا هر چه سریع تر به درمان بیماری خود بپردازید.
بیماری اسکولیوز که سبب انحراف ستون فقرات به سمت چپ یا راست می شود، معمولا در سنین ۹ تا ۱۴ سال ایجاد می شود. در اکثر مواقع این بیماری جزئی بوده و به درمان خاصی نیاز نخواهد داشت، اما در صورت شدید شدن آن نیاز به استفاده از کمربندهای طبی و گاهی عمل جراحی خواهد بود. در این میان با ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز نیز می توان به درمان این بیماری کمک کرد. در این مطلب علل اسکولیوز و سپس ورزش های اسکولیوز را شرح خواهیم داد تا در صورت مشاهده علائم این بیماری، جهت درمان آن اقدام نمایید.
در ادامه خواهید خواند..
نمایش
مجموعه تخصصی ارتوز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. با ما در ارتباط باشید
علت بیماری اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز یک ناهنجاری در ستون فقرات بوده که موجب انحنای S یا C شکل در کمر و قسمت فوقانی ستون فقرات خواهد شد. در برخی بیماران این عارضه قابل توجه نبوده، اما گاهی اوقات نیز ناصافی شانه و باسن را به همراه خواهد داشت. بنابراین پزشک روش های درمانی را نسبت به درجه انحنا و سن بیمار تعیین می کند. اما علت این بیماری چیست؟ با وجود این که هنوز علت مشخصی جهت ایجاد این عارضه وجود ندارد، اما بیماری اسکولیوز می تواند در پی دیستروفی عضلانی، اسپینا بیفید و فلج مغزی ایجاد شود و یا این که بیماری از بدو تولد با بیمار همراه باشد.
بیشتر بدانید: روش‌های درمان و اصلاح اسکولیوز (بدون جراحی)
انواع اسکولیوز
کجی ستون فقرات یا اسکولیوز را می توان به دو دسته انحراف ساختاری یا انحراف غیر ساختاری تقسیم بندی کرد.
اسکولیوز ساختاری
در این نوع اسکولیوز انحراف ستون فقرات ثابت بوده و در صورت تغییر حالت فرد نیز از بین نمی رود. انواع اسکولیوز ساختاری عبارتند از:
- ایدیوپاتیک: اکثریت بیماران اسکولیوز به نوع ایدیوپاتیک مبتلا هستند که البته علت این عارضه مشخص نمی باشد.
- امراض استخوانی: گاهی اوقات نیز این بیماری بر اثر ناهنجاری های استخوانی ایجاد خواهد شد.
- عصبی-عضلانی: دلیل ایجاد این نوع اسکولیوز ساختاری، تحت تاثیر قرار گرفتن اعصاب کمر یا ماهیچه ها می باشد. همان طور که گفته شد بیماری عصبی عضلانی اسکولیوز می تواند بر اثر بیماری های فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، فلج اطفال و نوروفیبروماتیز ایجاد شود که در کنار اسکولیوز، عوارض و مشکلات دیگری را نیز در بیمار ایجاد خواهند کرد. شایان به ذکر است که از هر ۱۰ بیمار اسکولیوز، یک نفر به این نوع ساختاری مبتلا هستند.
- مادرزادی: در صورتی که ستون فقرات در هنگام رشد جنین به درستی شکل نگرفته باشد، اسکولیوز ایجاد می شود.
بیشتر بدانید: روش های اصلاح انحراف ستون فقرات (درمان قطعی انحنا و کجی ستون فقرات)
علائم انحراف ستون فقرات
از آن جایی که احتمال ایجاد عارضه اسکولیوز هم در نوجوانان و هم در کودکان وجود دارد، این بیماری علائم متفاوتی را به همراه خواهد داشت که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم:
علائم اسکولیوز در نوجوانان
شایع ترین انحراف ستون فقرات به نام اسکولیوز آیدیاپتیک در سنین نوجوانی و بین ۱۰ تا ۱۸ سال ظاهر می شود. از جمله علائم آن در نوجوانان، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- یکی از علائم این بیماری کمر درد خواهد بود که معمولا درد زیادی را ایجاد نخواهد کرد.
- در این عارضه عدم قرار گیری لباس به طور یکنواخت را نیز شاهد خواهیم بود.
دیگر علائم این بیماری عبارتند از:
- یک شانه بالاتر از شانه دیگر قرار می گیرد.
- ارتفاع متفاوت دنده ها در هر طرف
- برجسته بودن یک لگن نسبت به دیگری
- متفاوت بودن طول پاها به مقدار کم
- خم شدن فرد به یک طرف
بیشتر بدانید: اصلاح گودی کمر: بهترین درمان قوس کمر (بدون جراحی)
علائم اسکولیوز در نوزادان
با وجود نادر بودن بروز این عارضه در نوزادان، در صورت ایجاد آن با علائم زیر مواجه خواهید شد:
- خمیده بودن بدن نوزاد به طور مداوم و خوابیدن او تنها به یک طرف
- ایجاد برآمدگی در یک طرف سینه
- در صورت شدید بودن عارضه ایجاد مشکلات قلبی و ریوی و در پی آن درد قفسه سینه و تنگی نفس
اگر بیماری اسکولیوز در نوزاد درمان نشود، منجر به اختلال در عملکرد ریه و قلب خواهد شد.
درمان انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز
در اکثر بیماران مبتلا به اسکولیوز در دوران کودکی و نوجوانی عوارض خفیف بوده و درمان این عارضه ضرورتی ندارد. در صورتی که انحنای ایجاد شده در کودک ۱۰ الی ۱۵ درجه باشد، پزشک مرتبا وضعیت بیمار را چک خواهد کرد تا تغییرات ایجاد شده در کودک را بررسی نماید. در صورت ایجاد انحراف ۲۵ تا ۴۰ درجه، پزشک استفاده از بریس را توصیه خواهد کرد. در مواردی که انحنای ستون فقرات بیش از ۴۰ درجه باشد، احتمال جراحی در بیمار وجود دارد. در ادامه انواع روش های درمان بیماری اسکولیوز را شرح خواهیم داد:
استفاده از بریس
در صورتی که بیمار مبتلا به اسکولیوز همچنان رشد استخوان ها را داشته باشد، احتمال تجویز بریس توسط پزشک وجود دارد. البته لازم به ذکر است که استفاده از بریس تنها از انحنای بیشتر در ستون فقرات پیشگیری کرده و درمان کننده این عارضه نمی باشد. استفاده از بریس حتی به هنگام خواب نیز الزامی می باشد. نسبت به این که فرد به چه میزان از بریس استفاده کند، اثر بخشی متفاوتی را شاهد خواهد بود. با توقف رشد استخوان ها در کودک، دیگر استفاده از بریس ضرورتی ندارد.
گچ گرفتن
گاهی اوقات پزشک در اسکولیوز نوزادی، به جای استفاده از بریس، گچ گرفتن را توصیه می کند تا رشد ستون فقرات نوزاد در موقعیت معمول صورت بگیرد. به دلیل سرعت رشد نوزاد، تعویض مرتب گچ الزامی می باشد.
ورزش اسکولیوز
تمرینات متفاوتی وجود دارد که با به کار گیری آن ها می توان به درمان اسکولیوز کمک کرد. با انجام ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز، می توان ستون فقرات، شانه ها، قفسه سینه و لگن را مجددا تنظیم نمود تا وضعیت معمولی و ایده آل در این نواحی ایجاد شود. در ادامه این ورزش ها را شرح خواهیم داد.
جراحی اسکولیوز
با پیشرفت انحراف ستون فقرات عدم درمان آن با استفاده از روش های ذکر شده، احتمال جراحی افزایش می یابد.
بیشتر بدانید: درمان ضایعه نخاعی: علائم ضایعه و آسیب نخاعی
چرا باید جهت درمان اسکولیوز ورزش کرد؟
یکی از بهترین روش های درمان اسکولیوز، ورزش خواهد بود که با ایجاد قدرت آهسته ای در بدن و حفظ آن، به محافظت از ستون فقرات کمک خواهد کرد. بنابراین ایجاد و حفظ قدرت مرکزی ستون فقرات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا منجر به ثبات ستون فقرات خواهند شد. از ورزش اسکولیوز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش دهنده علائمی نظیر عدم تقارن بالا تنه، خستگی و درد
- کاهش یا توقف سرعت پیشروی اسکولیوز
- افزایش دهنده انعطاف پذیری و تحرک
- بهبود دهنده قدرت و استقامت عضلانی
- بهبود بخش عملکرد تنفس و ریه
- پیشگیری از بی ثباتی ناشی از تحلیل تدریجی ستون فقرات
بهترین ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز
ترکیبی از تمرینات کششی و تقویتی را می توان بهترین ورزش اسکولیوز نامید. تمرینات کششی با افزایش انعطاف پذیری، به کاهش سفتی ستون فقرات و افزایش دامنه حرکتی کمک خواهد کرد. همچنین تمرینات تقویتی، قدرت و استقامت را در ستون فقرات ایجاد خواهند کرد که در پی آن از پیشروی اسکولیوز جلوگیری می شود و از دردهای ناشی از این عارضه کاسته خواهد شد. نسبت به سن افراد، ورزش اسکولیوز متفاوت خواهد بود که در ادامه به ذکر آن ها پرداخته ایم:
ورزش اسکولیوز در کودکان
ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز در کودکان به ایجاد وضعیتی مناسب در ستون فقرات کمک خواهد کرد. تمرکز اکثر ورزش های به کار برده شده در کودکان جهت تقارن ستون فقرات می باشد. ورزش اسکولیوز کمک کننده به بهبود این عارضه در کودکان عبارتند از:
- پلانک در حالت دراز کش
- حرکت کششی سگ پرنده
- پرس شکمی توسط دو پا
- بلند کردن پاها در حالت خوابیده به پشت
- حرکت چرخش لگن
- حرکت گربه شتر
ورزش اسکولیوز در نوجوانان
در نوجوانانی که با اسکولیوز آیدیوپاتیک مواجه اند، انحراف در راه رفتن، عدم تعادل عضلانی، کاهش انعطاف پذیری و تغییر وضعیت بدنی را شاهد خواهیم بود. بنابراین به جهت درمان این عوارض، حرکات تقویت پشت و تنه بدن توصیه می شود. این حرکات موجب فعال شدن و شکل گیری عضلات در شانه ها و پشت خواهند شد. همچنین به ثابت نگه داشتن وضعیت ستون فقرات نیز کمک خواهند کرد. از جمله این ورزش ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- حرکت کشش چرخشی در حالت نشسته
- پلانک
- چرخش لگن
- بلند کردن کتل بل بدون کمک کمک ابزار و به طور مستقیم
همچنین ورزش هایی نظیر یوگا، پیلاتس و تای چی که فشار کمی را به ستون فقرات وارد می کنند به بهبود انعطاف پذیری دامنه حرکت و تنه کمک خواهند کرد.
ورزش اسکولیوز در بزرگسالان
عواملی نظیر ساییدگی دیسک ها و مفاصل ستون فقرات و از دست دادن قابلیت ارتجاعی بافت نرم، موجب سفتی در ستون فقرات شده که با کمک ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز، می توان به بهبود انعطاف پذیری و برطرف کردن سفتی ستون فقرات کمک کرد. این ورزش ها عبارتند از:
- حرکت چرخش بالا تنه در حالت نشسته
- تمرین کششی پروانه در حالت نشسته
- تمرین کششی خم کننده لگن در حالت نشسته بر روی زانو
- تمرین کششی کودک (خم کردن تنه به سمت جلو در حالت نشسته بر روی زانو)
- تمرین گربه گاو
پس از بهبود انعطاف پذیری در بزرگسالان با به کارگیری تمرینات کششی ذکر شده در بالا، می توان تمرینات قدرتی را آغاز کرد که عبارتند از:
- حرکت پلانک
- حرکت رانشی لگن
- استفاده از دستگاه های مقاومتی
- حرکت سگ پرنده
- تمرین بالا بردن دست و پا
ورزش اسکولیوز برای سالمندان
بیش از نیمی از افراد بالای ۶۵ سال به دلیل تحلیل دیسک های ستون فقرات با اسکولیوز مواجه اند که موجب درد در پشت و پا می باشد و تحرک را در بیماران محدود می کند. به سالمندان توصیه می شود که ابتدا حرکت کششی را انجام داده و پس از بهبود انعطاف پذیری حرکات قدرتی را به کار گیرند. حرکات ورزشی زیر به بهبود اسکولیوز در سالمندان کمک خواهد کرد:
- حرکت کششی روی دیوار
- تمرین کششی بالای سر
- حرکت کششی کودک
- ایستادن روی یک پا
- نشستن روی توپ ورزشی
- ورزش های یوگا، پیلاتس و تایچی
ورزش های مضر برای اسکولیوز چیست؟
برخی از تمرینات و فعالیت ها موجب شدت یافتن علائم اسکولیوز شده و صدمات ثانویه در این بیماری را افزایش خواهند داد. ورزش های مضر برای اسکولیوز عبارتند از:
- وزنه برداری
- خم شدن به پشت در یوگا
- اسکات و لانژ
- حرکت ایستادن روی شانه
- تمرینات پیچشی
بیشتر بدانید: ارتز و بریس ضایعه نخاعی و قطع نخاع
سخن پایانی
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات یک ناهنجاری بوده که دلیل مشخص و قطعی برای بروز آن شناخته نشده است. یکی از بهترین روش های درمانی جهت بهبود علائم این بیماری ورزش اسکولیوز می باشد که نسبت به سن بیمار، ورزش های اصلاحی برای اسکولیوز نیز متفاوت خواهد بود که در این مطلب انواع آن را شرح داده ایم. همچنین ورزش های مضر برای اسکولیوز را نیز نام برده ایم تا در صورت بروز این عارضه از انجام آن ها بپرهیزید.
بدون نظر