یکی از عوارض آسیب دیدگی نخاعی، فلج اندام ها می باشد که فعالیت های روزمره بیمار را به طور مستقیمی تحت تاثیر قرار خواهد داد. فیزیوتراپی ضایعه نخاعی از بهترین روش های درمان این بیماری می باشد که در این مطلب به طور کامل به شرح آن خواهیم پرداخت.
اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی چیست؟ فیزیوتراپی قطع نخاع چگونه انجام می شود؟ در ادامه به پاسخ تمامی این پرسش ها دست خواهید یافت.
مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. جهت ردیابی مشکلات ارتوپدی، گزینش بهترین راه درمان، اسکن کف پا و سفارش و ساخت انواع کفی طبی با ما در ارتباط باشید.
ضایعه نخاعی چیست؟
ضایعه نخاعی عارضه ای است که در اثر آسیب به طناب نخاعی بروز کرده و عملکرد بخشی از بدن را مختل می کند. نسبت به شدت آسیب نخاعی، از دست دادن قدرت تحرک و احساس را شاهد خواهیم بود.
آسیب نخاعی چگونه ایجاد می شود؟
امروزه یکی از اهداف بازتوانی افراد ناتوان جسمی، بهبود کیفیت زندگی می باشد. معلولین ضایعات نخاعی از جمله افراد ناتوان جسمی می باشند که گاها در سنین جوانی عملکردهای خود را از دست داده اند.
از دلایل چگونگی ایجاد این عارضه، می توان به آمار بالای تصادفات رانندگی، حوادث ورزشی، سقوط از ارتفاع و آسیب دیدگی ناشی از شلیک گلوله اشاره نمود. در پی این حوادث ممکن است فرد دچار کاهش حس، فقدان حس، کرختی و … شود.
انواع ضایعه نخاعی
به طور کلی می توان ضایعات نخاعی را از نظر شدت و سطح آسیب در دسته بندی های زیر قرار داد:
سطح آسیب
آسیب دیدگی نخاع در ناحیه گردن منجر به اختلالات حسی و حرکتی در اندام های تحتانی و فوقانی خواهد شد. در صورتی که نخاع در وسط یا پایین کمر دچار آسیب دیدگی شود، قفسه سینه و پاها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. لازم به ذکر است که هر چه به نخاع از ناحیه بالاتر صدمه وارد شود، فرد با عوارض و مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.
شدت آسیب
نسبت به شدت آسیب دیدگی، فرد با آسیب کامل یا ناکامل نخاع مواجه می شود. آسیب کامل نخاع، فلج کامل فرد و در پی آن عدم وجود حس فشار، لمس و درد را به همراه خواهد داشت، اما آسیب ناکامل نخاع، منجر به کاهش حس و حرکت فرد می شود.
همان طور که ذکر شد فیزیوتراپی قطع نخاع از جمله روش های درمان این عارضه می باشد که نسبت به سطح شدت آسیب، تمرینات متفاوت خواهد بود.
فیزیوتراپی چه نقشی در بهبود ضایعه نخاعی دارد؟
پیش از پاسخ دادن به این پرسش، قصد داریم عوارض آسیب نخاع بر بدن را ذکر کنیم.
عوارض ضایعه نخاعی
- اختلال در عملکرد روده و مثانه
- ضعف عضلات
- مشکلات تنفسی
- رفلکس و سفتی اندام ها
- اختلالات جنسی
- دردهای نوروپاتیک
نقش فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی
معمولا بیشتر تمرکز فیزیوتراپی آسیب نخاعی بر روی راه رفتن و ایستادن بیمار می باشد. بنابراین در وهله اول تقویت عضلات و تعادل بیمار هدف قرار گرفته می شود، البته تقویت عمومی نیز در الویت برنامه فیزیوتراپی قرار خواهد داشت.
بهبود ایستادن و حفظ تعادل در بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی علاوه بر تنظیم فشار خون، بهبود عملکرد روده و مثانه، کاهش اسپاستیسیته و جلوگیری از پوکی استخوان را به همراه خواهد داشت.
جراحی قطع نخاع و فلج اندام ها
اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی
از جمله اهداف فیزیوتراپی ضایعه نخاعی، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بازیابی فعالیت های حرکتی و عملکردی بیمار
- بازیابی استقلال فردی به جهت انجام امور روزمره
- برنامه ریزی به جهت پیشگیری از آسیب بیشتر
- آشنایی با تجهیزات کمکی به جهت دست یابی به حداکثر استقلال
- بازگشت بیمار به موقعیت اجتماعی پیشین خود
- ارائه یک برنامه درمانی جامع و هماهنگ
فیزیوتراپی در آسیب کامل نخاع
در افرادی با قطع کامل نخاع، تقریبا راهی جهت بازسازی سلول ها وجود نداشته و تمرکز فیزیوتراپی قطع نخاع در این افراد بر حفظ استقلال آن ها می باشد. حفظ بافت های سالم، افزایش قدرت عضلانی، بالا بردن توانایی بیمار و تقویت عضلات تنفسی از جمله اهداف فیزیوتراپیست می باشد.
فیزیوتراپی در آسیب ناکامل نخاع
از آن جایی که شدت آسیب دیدگی نخاع و عوارض ناشی از آن در هر فرد متفاوت می باشد، برنامه درمانی فیزیوتراپی ضایعه نخاعی نیز متناسب با شرایط بیمار ارائه می شود. بنابراین با ارزیابی پیوسته بیمار، برنامه فردی به جهت بازگرداندن عملکرد و توانایی های فرد صورت می گیرد.
ضایعه نخاعی و فیزیوتراپی آن
در این بخش قصد داریم به شرح برخی از تمرینات فیزیوتراپی و هدف انجام آن ها در آسیب کامل و ناکامل نخاع بپردازیم. به جهت پیشگیری از سفت شدگی عضلات و اسپاستیسیتی، تمرینات کششی عضلات زیر سطح آسیب دیده انجام می شود.
تمرینات ایستادن به طور منظم با انداختن وزن روی اندام تحتانی به بهبود عملکرد ارگان های داخلی بدن کمک شایانی خواهد کرد. تکنیک های لرزشی جهت گرفتگی عضلانی و کاهش درد و تمرینات ورزشی با هدف ثبات بدن و بهبود تعادل بیمار صورت می گیرد.
ربات اسکلت خارجی اکسوپد: راه رفتن ضایعه نخاعی با دستگاه exoped
روش های درمانی جدید فیزیوتراپی ضایعه نخاعی
امروزه با پیشرفت های صورت گرفته در زمینه پزشکی، روش های جدیدی برای بهبود بیماران دچار ضایعه نخاعی وجود دارد که از جمله آن ها می توان آموزش راه رفتن به کمک ربات را نام برد. سایر روش های درمان فیزیوتراپی ضایعه نخاعی عبارتند از:
- توانبخشی رباتیک
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
- فیزیوتراپی با اصول بوبت
- استفاده از تکنیک بیوفیدیک جهت آشکار سازی رخدادهای درونی بدن
- تحریکات الکتریکی عملکردی جهت ایجاد انقباض در عضلات فلج
فیزیوتراپی آسیب نخاعی در منزل
بهبودی عوارض ناشی از آسیب نخاعی، فرآیندی چالش برانگیز و طولانی بوده و زمان بهبودی آن بستگی به سطح آسیب دیدگی و شدت آن دارد. فیزیوتراپی کار درمانی نقش موثری در بهبود این عارضه خواهد داشت.
اهداف فیزیوتراپی آسیب نخاعی در منزل
از اهداف فیزیوتراپی در منزل جهت بهبود عارضه نخاعی، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- به حداکثر رسیدن بازیابی عملکرد حسی و حرکتی فرد
- جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر و عوارض ناشی از این عارضه
- بازگشت بیمار به زندگی روزمره
از آن جایی که اکثریت افراد دچار آسیب نخاعی قادر به حرکت کردن نمی باشند، فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل برای آن ها گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
مزایای فیزیوتراپی آسیب نخاع
با توجه به مطالب ذکر شده در این مطلب، قطعا دریافته اید که فیزیوتراپی نقش موثری در آسیب های نخاعی داشته و به کارگیری این روش مزایای بسیاری را به همراه خواهد داشت. از جمله مزایای این روش عبارتند از:
تقویت عضلات
در طی فیزیوتراپی تمریناتی با هدف تقویت عضلات به بیمار ارائه داده می شود تا فرد به بهترین عملکرد در زمینه حرکتی دست یابد.
بهبود توانایی حرکتی
افراد مبتلا به آسیب نخاعی با انجام تمرینات فیزیوتراپی، می توانند توانایی های حرکتی و تعادلی خود را بازیابند. در طی انجام این تمرینات، بیمار دیگر به کمک دیگران نیاز نداشته و قادر به انجام امور روزمره خود به طور مستقل خواهد بود.
افزایش کیفیت زندگی
با تقویت عضلات و بهبود توانایی حرکتی، کیفیت زندگی بیمار به طور چشمگیری بهبود یافته و قادر به شرکت در فعالیت های اجتماعی و انجام وظایف روزمره خواهد بود.
کاهش درد
یکی از مزایای فیزیوتراپی در ضایعه نخاعی، کاهش تنش و تسکین درد می باشد.
افزایش اعتماد به نفس
از آن جایی که فیزیوتراپی منجر به بهبود عملکرد فرد می شود، اعتماد به نفس فرد را نیز افزایش خواهد داد.
پیشگیری از مشکلات ثانویه
عدم درمان عوارض ناشی از آسیب دیدگی نخاعی، منجر به زخم بستر و کاهش تعادل خواهد شد که به کمک فیزیوتراپی و انجام تمرینات به طور منظم، می توان از بروز این عوارض پیشگیری نمود.
شایان به ذکر است که جهت نتیجه گیری از جلسات فیزیوتراپی باید صبر و پشتکار داشت تا علاوه بر به حداکثر رسیدن توانایی های جسمی، کیفیت زندگی بیمار نیز بهبود یابد.
آموزش استفاده از ویلچر در فیزیوتراپی قطع نخاع
گاهی اوقات افراد دچار ضایعه نخاعی به جهت حرکت راحت تر نیاز به ویلچر دارند که استفاده از آن به مهارت های خاصی نیاز دارد. بدین ترتیب فیزیوتراپیست در طی جلسات فیزیوتراپی مهارت های لازم را به بیمار آموزش داده تا بیمار قادر به حرکت با امنیت بالا در مسیرهای مختلف باشد.
مجموعه تخصصی ارتز و پروتز کاویان کلینیک با بیش از 10 سال سابقه در زمینه ساخت انواع اعضاء مصنوعی و کمک حرکتی همراه شما عزیزان خواهد بود. برای مشاوره رایگان با شماره 91008881 -021 در ارتباط باشید. جهت ردیابی مشکلات ارتوپدی، گزینش بهترین راه درمان، اسکن کف پا و سفارش و ساخت انواع کفی طبی با ما در ارتباط باشید.
نتیجه نهایی
یکی از روش های موثر در بهبود کیفیت زندگی افراد دچار ضایعه نخاعی، فیزیوتراپی می باشد. با به کارگیری برنامه های تمرینی ارائه شده توسط فیزیوتراپیست، می توان به کاهش درد، تقویت عضلات و بهبود توانایی حرکتی کمک شایانی نمود. بنابراین فیزیوتراپی قطع نخاع یک روش درمان موثر و حیاتی در بهبود وضعیت این دسته از بیماران می باشد.
